Speelruimte voor transparantere rechtspraak - Wetenschappelijke ...

transparantie in de trias? 399
“Kom dan eens met die criteria. Anders gebeuren er nog meer ongelukken. Er
is er nu eentje afgeschoten, Aben, maar wat is er mis met die man. Niets toch?
Of wel soms? Vertel het me. Nee, dit is een zeer zwakke vertoning van de dames
en heren Kamerleden die nog steeds geen verantwoording afgelegd hebben over
hun handelwijze.” 36
In het Nederlands Juristenblad herhaalt Ilsink (2012) de vraag en constateert
dat eigenlijk alleen de pvv zich bloot geeft: “Men neemt het Aben kwalijk dat
hij in het strafproces tegen Geert Wilders zou hebben geïntervenieerd; de pvv
is dus duidelijk. Dat kan van de andere fracties niet worden gezegd” (zie ook
Geertjes en Wolfhagen 2011).
Dat politieke partijen geen criteria paraat hebben is te verklaren vanuit het
feit dat de vaste Kamercommissie de benoemingen van de raadsheren traditiegetrouw
als een hamerstuk afdoet en de facto vertrouwt op de criteria
van de Hoge Raad zelf. Het feit dat de beraadslaging en het gesprek met
de nummer één op de lijst achter gesloten deuren en onder regels van geheimhouding
plaatsvindt, draagt ook niet bij aan het expliciteren van de criteria
die de verschillende partijen hanteren. Het is dan ook niet verbazingwekkend
dat degenen die pleiten voor een verandering van de procedure dit onder
de vlag van transparantie doen. Dit debat omspant het hele spectrum van
volledige openbaarheid van het proces tot het behoud van de besloten procedure
zoals die nu is. De Hoge Raad zelf lijkt, ondanks alles, een voorstander
van het handhaven van de huidige besloten procedure. Corstens beschouwt
de beslotenheid als een groot goed: “Een openbare hoorzitting is het laatste
wat we moeten willen.” 37 Het risico voor het publiekelijk afbranden van een
kandidaat wordt te groot geacht. Ook raadsheer Buruma sluit zich bij die
stelling aan in het debat over politisering van de rechterlijke macht. uvahoogleraar
Dommering bepleit op het njb-log een radicalere herziening van
de procedure. Het kan volgens hem veel transparanter en dat zou gezien het
feit dat de Hoge Raad beslissingen neemt met ingrijpende gevolgen voor
de samen leving ook goed zijn. In een openbare hoorzitting kunnen bovendien
valse argumenten effectief weerlegd worden: “Met dit alles is de democratie
en de legitimiteit van het functioneren van de rechterlijke macht meer
gediend dan een reactie dat Wilders met het maken van zijn niet gefundeerde
opmerkingen ‘de regels zou overtreden’ of zoiets.” 38 Tussen de polen van
een volledig besloten en een volledig transparante procedure bevinden zich
‘tussenoplossingen’ waarin men meer transparantie wil combineren met
het een zekere bescherming van de kandidaat. Rechter-plaatsvervanger
Van Bennekom is van mening dat bepaalde aspecten van de benoemingsprocedures
voor verbetering vatbaar zijn: