Speelruimte voor transparantere rechtspraak - Wetenschappelijke ...

transparantie: sturen en gestuurd worden 331
de reguliere huisvestingskosten die door de raad worden vergoed, maar aanpassingen
van de inrichting, die voor rekening zijn van het gerecht. Het aanpassen
van rechtszalen is een uiterst kostbare zaak. Ten aanzien van de cameravoering
is het de vraag of dat door de media zelf moet worden gedaan of dat
in de zaal enkele camera’s worden geplaatst en de beelden aan de belangstellende
media wordt aangeboden. Met deze cameravoering kan ook worden
geborgd dat alle/alleen relevante posities worden bestreken.
Ook de kosten voor de afdeling communicatie en de tijd van de persrechters
dienen gerechten uit de eigen begroting te halen. Dit leidt ertoe dat de afdelingen
communicatie qua omvang en taakstelling behoorlijk van elkaar verschillen.
In 2009 beschikte een van de kleinste gerechten over 0,5 fte en één
van de grootste gerechten over ruim 5 fte communicatiemedewerker.
In de (nabije) toekomst zal de automatisering een veel grotere kostenpost zijn.
In feite vereist digitale transparantie een grote mate van harmonisatie van
de werkprocessen en de organisatie van het primaire proces alsmede de standaardisatie
van de ondersteunende informatiesystemen. Daarbij dienen ook
nog eens de specificaties van deze systemen te worden afgestemd op die van
de ketenpartners (advocatuur, politie, om) en uniform zijn voor de burgers.
In de eerdergenoemde Visie op de rechtspraak (2020) worden deze vergezichten
geduid, maar niet geconcretiseerd. Ook in de financiering door het
ministerie wordt op deze ontwikkeling (nog) niet geanticipeerd. Dus als
er nu kosten worden gemaakt, gaan deze af van het beschikbare budget voor
de rechtspraak en daarmee van de financiële ruimte van de gerechten.
Het toegeven aan politieke en maatschappelijke druk om met digitalisering
de transparantie te vergroten betekent in feite een lastenverhoging
voor de rechtspraak. De rechtspraak kan niet (een gedeelte van) de kosten
afwentelen op belanghebbende partijen. De in de vorige paragraaf genoemde
Innovatieagenda rechtsbestel ontbeert een doorrekening van de kosten van
deze acties betaald kunnen/ zullen worden. Dit is zeker voor de rechtspraak
een potentieel probleem indien de totale bekostiging van de rechtspraak
(p&q) door het (zelfde!) ministerie niet wordt aangepast om de extra uitgaven
te compenseren.
Voor het bestuur van een gerecht kan dit tot ongemakkelijke situaties leiden:
bepaalde uitgaven kunnen als een fait accompli op het budget gaan drukken.
Zeker bij landelijke ontwikkelingen op het terrein van de digitalisering (hardware
en software) is een bepaalde mate van standaardisatie noodzakelijk.
Dit kan de digitalisering van het primaire proces betreffen, maar ook de ondersteunende
processen en de bedrijfsvoering (zie 6.4.3 m.b.t. p-Direkt). Werden
deze kosten voorheen vaak door de raad al van het landelijke budget van