Speelruimte voor transparantere rechtspraak - Wetenschappelijke ...

320
speelruimte voor transparantere rechtspraak
De wijze waarop de Raad voor de rechtspraak invloed heeft (gehad)
op de borging en verhoging van de kwaliteit van rechtspraak en rechtspleging
is door Rutten-Van Deurzen (2010: 370) onderzocht. Als definitie
van kwaliteit hanteert ze ‘kwaliteit is de mate waarin een product of dienst
voldoet aan de gestelde eisen’. Ze maakt een onderscheid tussen enerzijds
juridische kwaliteit, bestuurlijk-organisatorische kwaliteit en kwaliteit van
dienstverlening en anderzijds een onderscheid naar macro-, meso- en microniveau.
Ze constateert dat de raad stuurt – direct dan wel indirect – vanuit
een bepaalde besturingsfilosofie op zowel de kwaliteit van de organisatie,
de kwaliteit van het product als op de professionele kwaliteit van de persoon.
Het resultaat is een 3x3-kwadrant. De onderzoekster maakt duidelijk dat
op alle negen vlakken activiteiten plaatsvinden, die de kwaliteit versteken.
Over het effect is Rutten-Van Deurzen kritisch:
“Het is niet helemaal duidelijk waar deze besturingsfilosofie ten aanzien van
kwaliteitsbevordering op is gebaseerd.”
De raad kiest niet voor een specifiek perspectief of niveau. Dit leidt tot vrijheidsgraden
voor de gerechtsbesturen en daardoor een minder eenduidig
effect van het kwaliteitsbeleid. Tevens constateert de raad op het gerecht een
spanningsveld tussen de juridische waarden van de professional en de organisatiewaarden
van het management. Door een goede balans te vinden
tussen beide zou dit dilemma moeten kunnen worden opgelost. In hoeverre
beide punten aan elkaar zijn gerelateerd komt onvoldoende uit de verf. Otte
(2011a) betreurt het dat het onderzoek niet heeft opgeleverd waarom de raad
voor deze activiteiten heeft gekozen en waardoor ze mogelijk niet effectief
zijn. In de paragraaf 6.6 en 6.7 zullen we zien dat dit vraagstuk nader kan
worden verdiept door het te plaatsen in het perspectief van rolopvattingen
en rationaliteiten.
Daarnaast heeft Otte een twijfel over de oplossing van het dilemma over
de waarden van de professional en die van het management. Hij plaatst dit
in het licht van het wetsvoorstel Herziening Gerechtelijke Kaart en de idee
om de door de gerechten voorgestelde zittingsreglementen door de raad
te laten vaststellen en dit te laten accorderen door de minister. Waarom is dit
onderwerp in het licht van de verhouding ministerie-raad-gerecht door
de onderzoekster niet verder geproblematiseerd?
“De realiteit is dat de strafrechter niet gekend wordt in beleid dat zijn werk raakt,
dat de Raad wel zicht, maar weinig greep op de lokale gerechtscultuur bezit
en dat deze onmacht het manouveren richting de Minister van Justitie bemoei-
lijkt als deze wil kunnen ingrijpen waar het gaat om een tijdige afhandeling
van rechtszaken. (..) De Raad is (..) vooral geboren uit behoefte aan een buffer