Speelruimte voor transparantere rechtspraak - Wetenschappelijke ...

More documents

Recommendations

Info

een transparanter strafrechtssysteem in nederland? 275 zitting om worden afgedaan. Dit verkleint de transparantie van de strafrechtspraak als geheel, omdat dit soort afdoeningen vrijwel onzichtbaar is voor de buitenwereld. De hierboven genoemde aspecten, bezoek van zittingen en uitspraakzittingen, motivering van uitspraken, begrijpelijkheid van rechtspraak, uitleg door professionele procesdeelnemers, begrijpelijkheid en verspreiding van schriftelijke vonnissen en arresten, en het deel van alle strafzaken dat buiten een openbare zitting om wordt afgedaan, bepalen tezamen de transparantie van de strafrechtspraak. Van deze aspecten is een beperkt deel geregeld in wetgeving en internationale verdragen, een ander deel vloeit voort uit de verwachtingen die men zou mogen hebben op basis van het algemene principe dat rechtspraak openbaar is. Een belangrijke, empirische vraag bij transparantie is in hoeverre burgers en media ook daadwerkelijk zittingen bezoeken, rechterlijke uitspraken lezen en op basis daarvan de rechter ‘controleren’. Op basis van het principe van de openbaarheid zou mogen worden verwacht dat zij dit doen. Maar gebeurt het ook? Gaan burgers naar zittingen toe? Begrijpen ze de behandeling van zaken? Welke belemmeringen ondervinden burgers als ze zittingen willen bezoeken? Willen ze deze controlerende rol ook daadwerkelijk vervullen? In het vervolg van deze beschouwing wordt op deze vragen nader ingegaan. 5.6 openbaar voor wie? Het openbaarheidsbeginsel is van toepassing op alle burgers. Het is niet goed denkbaar dat rechtspraak alleen openbaar en transparant zou hoeven te zijn voor juristen of hoger opgeleiden; ook leken zouden rechtspraak grotendeels moeten kunnen volgen en niet te veel belemmeringen moeten ervaren als zij eens naar een zitting gaan of kennis willen nemen van rechterlijke uitspraken. Van belang voor de vraag of burgers de rechtspraak inderdaad ‘consumeren’ is onder meer hun mate van betrokkenheid bij die rechtspraak. Verwacht kan worden dat bij een grotere betrokkenheid burgers eerder de stap nemen om naar zittingen te gaan en bijvoorbeeld rechterlijke uitspraken te willen lezen. Verschillende maten van betrokkenheid bij de rechtspraak kunnen worden onderscheiden (Malsch & Nijboer, 2005: 84 e.v.). De sterkste betrokkenheid hebben verdachten, slachtoffers, getuigen en partijen. Zij maken de rechtspraak zelf mee. Het gaat hier om een in absolute aantallen vrij kleine groep personen. Een tweede groep personen bestaat uit de familieleden, vrienden en andere nauw betrokkenen bij verdachte en slachtoffer en/of getuige. Deze personen zijn meestal niet aanwezig geweest bij het feit dat wordt berecht, maar via
276 speelruimte voor transparantere rechtspraak de persoon die terechtstaat of die als getuige is opgeroepen worden zij met de gevolgen ervan geconfronteerd. Zij zijn vaak bij strafzittingen aanwezig, en zij kunnen dus, door hun – zij het indirecte – persoonlijke betrokkenheid, vanuit een relatief directe ervaring een oordeel geven over de rechter en de gevolgde procedure. Ook hier gaat het om een, in aantallen, vrij beperkte groep personen. De derde groep bestaat uit professionals uit de ‘juridische wereld’: rechters, officieren van justitie, advocaten, (juridische) wetenschappers en andere juristen. Zij houden ontwikke lingen in de rechtspraak bij, en geven daar vanuit hun professionele hoedanigheid hun mening over, bijvoorbeeld via de vaktijdschriften. Deze derde groep adressanten van de rechtspraak is eveneens relatief klein in omvang. Hun inhoudelijk oordeel over de rechtspraak binnen de beroepsgroep van juristen legt echter wel veel gewicht in de schaal in vergelijking met de twee voorgaande groepen. Zoals hieronder zal worden beargumenteerd, lijkt de rechtspraak zich meer tot deze groep te richten dan tot de andere hier genoemde groepen. De vierde groep wordt gevormd door het ‘grote publiek’. Deze groep is door zijn omvang het meest relevant vanuit de optiek van openbaarheid en transparantie. Het grote publiek heeft over het algemeen zelf geen ervaring met de (straf )rechtspraak en laat zich in zijn percepties en oordeelsvorming dus veelal leiden door de berichtgeving in de media en de uitspraken van anderen. 11 Het is de meest omvangrijke van de vier genoemde groepen, en daarom is deze van groot belang tijdens de verkiezingen en in meningspeilingen, terwijl tegelijkertijd deze groep zelf de minste directe ervaringen heeft met de (straf )rechtspleging (Malsch & Nijboer 2005). Het principe van de openbaarheid onderscheidt niet tussen bovengenoemde vier groepen burgers. Het valt niet goed voor te stellen dat de percepties van gewone burgers irrelevant zouden zijn voor de werking van het openbaarheidsprincipe. Schuyt (2002) stelt: “Ik ben heel mijn leven nog nooit met de rechter in aanraking geweest, maar ik beschouw me wel, als rechtsgenoot, heel mijn leven als belanghebbende cliënt van de rechtspraak.” Verdedigd kan worden dat elk rechterlijk vonnis zich richt tot de gehele rechtsgemeenschap (Aubert 1952). Iedereen heeft kans om betrokken te raken in een zaak, bijvoorbeeld als slachtoffer, als getuige, als partij, of als verdachte. De relevantie van rechtvaardige, openbare, controleerbare procedures en uitkomsten geldt derhalve voor iedereen.
Page 1 and 2:
W E T E N S C H A P P E L I J K E R
Page 3 and 4:
De serie ‘Verkenningen’ omvat s
Page 5 and 6:
Vormgeving omslag: Studio Daniëls,
Page 7 and 8:
6 speelruimte voor transparantere r
Page 9 and 10:
8 speelruimte voor transparantere r
Page 11 and 12:
10 speelruimte voor transparantere
Page 13 and 14:
Page 15 and 16:
Page 17 and 18:
Page 19 and 20:
Page 21:
Page 25 and 26:
Page 27 and 28:
Page 29 and 30:
Page 31 and 32:
Page 33 and 34:
Page 35 and 36:
Page 37 and 38:
Page 39 and 40:
Page 41 and 42:
Page 43 and 44:
Page 45 and 46:
Page 47 and 48:
Page 49 and 50:
Page 51 and 52:
Page 53 and 54:
Page 55 and 56:
Page 57 and 58:
Page 59 and 60:
Page 61 and 62:
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
Page 81 and 82:
Page 83 and 84:
Page 85 and 86:
Page 87 and 88:
Page 89 and 90:
Page 91 and 92:
Page 93 and 94:
Page 95 and 96:
Page 97 and 98:
Page 99 and 100:
Page 101 and 102:
Page 103 and 104:
Page 105 and 106:
Page 107 and 108:
Page 109 and 110:
Page 111 and 112:
Page 113 and 114:
Page 115 and 116:
Page 117 and 118:
Page 119 and 120:
Page 121 and 122:
Page 123 and 124:
Page 125 and 126:
Page 127 and 128:
Page 129 and 130:
Page 131 and 132:
Page 133 and 134:
Page 135 and 136:
Page 137 and 138:
Page 139 and 140:
Page 141 and 142:
Page 143 and 144:
Page 145 and 146:
Page 147 and 148:
Page 149 and 150:
Page 151 and 152:
Page 153 and 154:
Page 155 and 156:
Page 157 and 158:
Page 159 and 160:
Page 161 and 162:
Page 163 and 164:
Page 165 and 166:
Page 167 and 168:
Page 169 and 170:
Page 171 and 172:
Page 173 and 174:
Page 175 and 176:
Page 177 and 178:
Page 179 and 180:
Page 181 and 182:
Page 183 and 184:
Page 185 and 186:
Page 187 and 188:
Page 189 and 190:
Page 191 and 192:
Page 193 and 194:
Page 195 and 196:
Page 197 and 198:
Page 199 and 200:
Page 201 and 202:
Page 203 and 204:
Page 205 and 206:
Page 207 and 208:
Page 209 and 210:
Page 211 and 212:
Page 213 and 214:
Page 215 and 216:
Page 217 and 218:
Page 219 and 220:
Page 221 and 222:
Page 223 and 224:
Page 225 and 226: 224 speelruimte voor transparantere
Page 243 and 244: 242 Tabel 4.12 speelruimte voor tra
Page 275: 274 speelruimte voor transparantere
Page 303 and 304: 302 Figuur 6.1 speelruimte voor tra
Page 309 and 310: 308 Figuur 6.2 speelruimte voor tra
Page 311 and 312: 310 Box 6.2 speelruimte voor transp
Page 327 and 328:
Page 329 and 330:
Page 331 and 332:
Page 333 and 334:
Page 335 and 336:
Page 337 and 338:
336 Box 6.13 speelruimte voor trans
Page 339 and 340:
Page 341 and 342:
Page 343 and 344:
Page 345 and 346:
Page 347 and 348:
Page 349 and 350:
Page 351 and 352:
Page 353 and 354:
Page 355 and 356:
Page 357 and 358:
Page 359 and 360:
Page 361 and 362:
Page 363 and 364:
Page 365 and 366:
Page 367 and 368:
Page 369 and 370:
Page 371 and 372:
Page 373 and 374:
Page 375 and 376:
Page 377 and 378:
Page 379 and 380:
Page 381 and 382:
Page 383 and 384:
Page 385 and 386:
Page 387 and 388:
Page 389 and 390:
Page 391 and 392:
Page 393 and 394:
Page 395 and 396:
Page 397 and 398:
Page 399 and 400:
Page 401 and 402:
Page 403 and 404:
Page 405 and 406:
Page 407 and 408:
Page 409 and 410:
Page 411 and 412:
Page 413 and 414:
Page 415 and 416:
Page 417 and 418:
Page 419 and 420:
Page 421 and 422:
Page 423 and 424:
Page 425 and 426:
Page 427 and 428:
Page 429 and 430:
Page 431 and 432:
Page 433 and 434:
Page 435 and 436:
Page 437 and 438:
Page 439 and 440:
Page 441 and 442:
Page 443 and 444:
Page 445 and 446:
Page 447 and 448:
Page 449 and 450:
Page 451 and 452:
Page 453 and 454:
Page 455 and 456:
Page 457 and 458:
Page 459 and 460:
Page 461 and 462:
Page 463 and 464:
Page 465 and 466:
Page 467 and 468:
Page 469 and 470:
Page 471 and 472:
Page 473 and 474:
Page 475 and 476:
Page 477 and 478:
Page 479 and 480:
Page 481 and 482:
Page 483 and 484:
Page 485 and 486:
Page 487 and 488:
Page 489 and 490:
Page 491 and 492:
Page 493 and 494:
Page 495 and 496:
Page 497 and 498:
Page 499 and 500:
Page 501 and 502:
Page 503 and 504:
show all

Speelruimte voor transparantere rechtspraak - Wetenschappelijke ...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?