Speelruimte voor transparantere rechtspraak - Wetenschappelijke ...

More documents

Recommendations

Info

echters aan het woord over transparantie 239 kan dichthouden van de gordijnen tot argwaan leiden. Rechters vrezen het beeld van de ‘onwillende en onbetrouwbare’ rechter en de mogelijke schijn van vriendjespolitiek. De affaire rond de rechters in de Chipshol-zaak werd meerdere malen als voorbeeld genoemd. Anderzijds verwachten sommige rechters dat meer van jezelf laten zien ervoor zorgt dat burgers en justitiabelen meer empathie voor de rechter als persoon krijgen. Tegelijkertijd loopt de rechter wel het risico dat kwaadwillenden deze informatie in de zittingszaal of zelfs daarbuiten tegen hem of haar gebruiken. Een publieke stellingname van een rechter kan tot gevolg hebben dat hij in de toekomst op die onderwerpen niet meer als onpartijdig wordt beschouwd. Een politieke opvatting of lidmaatschap van een organisatie kan – zo gaven enkele rechters ons uit persoonlijke ervaring mee – leiden tot persoonlijke bedreiging aan het adres van een rechter of diens familie dan wel een wrakingverzoek. 4.3.5 participatie in het maatschappelijke debat Is het wenselijk wanneer rechters als individu bijdragen aan de transparantie van het instituut door middel van participatie in het maatschappelijk debat over kwesties die de rechtspraak aangaan, zoals de kwaliteit van de rechtspraak en het functioneren van rechters? Een blik op eerdere uitingen van rechters in vak- en dagbladen laat een grote verdeeldheid zien. Waar sommigen menen dat zwijgen en niet meedoen aan het publieke debat het aanzien van de rechterlijke macht schaadt (Kop 2012), menen anderen dat een rechter in de publiciteit gelijkstaat aan “een egel die de snelweg gaat oversteken: levensgevaarlijk” (Fokkens 2011). Enquête In de enquête hebben we gevraagd naar ervaring met en wenselijkheid van participatie van rechters in de maatschappelijk debat over kwesties rondom het functioneren en de kwaliteit van de rechterlijke macht en van rechters, bijvoorbeeld door middel van bijdragen aan opiniepagina’s of vaktijdschriften. 45 Ook met dit instrument blijken weinig respondenten zelf ervaring te hebben: 86 procent zegt hiermee weinig of geen eigen ervaring te hebben, en 13 procent tamelijk veel of veel ervaring. Wel vindt een meerderheid van 54 procent het (zeer) wenselijk dat rechters participeren in het maatschappelijk debat over dit soort kwesties, terwijl 29 procent dat (zeer) onwenselijk vindt en 17 procent aangeeft hierover geen mening te hebben. Vervolgens kregen de respondenten een aantal redenen voorgelegd waarom participatie van rechters in het maatschappelijk debat onwenselijk respectievelijk wenselijk is, en werd hen gevraagd welke van deze redenen voor hen de belangrijkste is. De antwoorden staan in tabel 4.11. 46
240 speelruimte voor transparantere rechtspraak Tabel 4.11 Waarom vinden respondenten dit instrument wenselijk/onwenselijk? Waarom vindt u dit instrument onwenselijk? (n = 99) In % Omdat daarmee het voor de rechtsstaat zo belangrijke onderscheid tussen de persoon en de functie van de rechter zal verwateren Omdat individuele rechters daarmee onvoldoende rekening houden met de bijzondere positie van de rechter en de rechterlijke organisatie Omdat kritische opvattingen van individuele rechters altijd hun weerslag hebben op de rechtspraak als instituut en het gezag van de rechtspraak daarmee niet is gediend Omdat individuele rechters daarmee kenmerkende waarden van het instituut (distantie en professionaliteit) geen dienst bewijzen Omdat uitspraken van rechters uiteindelijk altijd in de media worden verdraaid Anders Waarom vindt u dit instrument wenselijk? (n = 178) In % Omdat de samenleving daarmee kan zien dat de rechterlijke macht geen gesloten bolwerk is, maar rechters kritisch over elkaar kunnen en mogen oordelen Omdat kritische opvattingen van individuele rechters in eerste instantie natuurlijk hun weerslag hebben op de rechtspraak als instituut, maar het gezag van dit instituut er op de langere termijn mee gediend zal zijn Omdat het de rechterlijke macht zelf ook scherper zal maken Omdat ook rechters recht op vrijheid van meningsuiting hebben Anders Focusgroepen Uit de focusgroepen blijkt dat de mening van rechters met betrekking tot ‘participatie in de maatschappelijk debat’ mede afhangt van de vraag wat het onderwerp is. Breed gedragen is de opvatting dat individuele rechters zich niet in het openbaar moeten uitlaten over een concrete (ook afgesloten) zaak of de persoon van de rechter. Dat ligt echter anders als het gaat om de organisatie van de rechterlijke macht of de rechtspraak als instituut. Een aantal gesprekspartners heeft de behoefte om zelf via het publieke debat te werken aan de zichtbaarheid en indirect ook de kwaliteit van de eigen organisatie (‘openheid maakt inzichtelijk en houdt ons scherper’), aan het begrip voor de rechtspraak (‘de grenzen laten zien van wat rechters in conflicten kunnen doen en bewerkstelligen’) en aan het imago van de rechtspraak (‘de rechtspraak is te belangrijk om niet door rechters te worden becommentarieerd en bekritiseerd’). Daarbij zijn toon en inhoudelijke kwaliteit van de inbreng van groot belang. Nog explicieter is de behoefte aan participatie in het 28 26 23 10 1 11 51 16 12 12 8
Page 1 and 2:
W E T E N S C H A P P E L I J K E R
Page 3 and 4:
De serie ‘Verkenningen’ omvat s
Page 5 and 6:
Vormgeving omslag: Studio Daniëls,
Page 7 and 8:
6 speelruimte voor transparantere r
Page 9 and 10:
8 speelruimte voor transparantere r
Page 11 and 12:
10 speelruimte voor transparantere
Page 13 and 14:
Page 15 and 16:
Page 17 and 18:
Page 19 and 20:
Page 21:
Page 25 and 26:
Page 27 and 28:
Page 29 and 30:
Page 31 and 32:
Page 33 and 34:
Page 35 and 36:
Page 37 and 38:
Page 39 and 40:
Page 41 and 42:
Page 43 and 44:
Page 45 and 46:
Page 47 and 48:
Page 49 and 50:
Page 51 and 52:
Page 53 and 54:
Page 55 and 56:
Page 57 and 58:
Page 59 and 60:
Page 61 and 62:
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
Page 81 and 82:
Page 83 and 84:
Page 85 and 86:
Page 87 and 88:
Page 89 and 90:
Page 91 and 92:
Page 93 and 94:
Page 95 and 96:
Page 97 and 98:
Page 99 and 100:
Page 101 and 102:
Page 103 and 104:
Page 105 and 106:
Page 107 and 108:
Page 109 and 110:
Page 111 and 112:
Page 113 and 114:
Page 115 and 116:
Page 117 and 118:
Page 119 and 120:
Page 121 and 122:
Page 123 and 124:
Page 125 and 126:
Page 127 and 128:
Page 129 and 130:
Page 131 and 132:
Page 133 and 134:
Page 135 and 136:
Page 137 and 138:
Page 139 and 140:
Page 141 and 142:
Page 143 and 144:
Page 145 and 146:
Page 147 and 148:
Page 149 and 150:
Page 151 and 152:
Page 153 and 154:
Page 155 and 156:
Page 157 and 158:
Page 159 and 160:
Page 161 and 162:
Page 163 and 164:
Page 165 and 166:
Page 167 and 168:
Page 169 and 170:
Page 171 and 172:
Page 173 and 174:
Page 175 and 176:
Page 177 and 178:
Page 179 and 180:
Page 181 and 182:
Page 183 and 184:
Page 185 and 186:
Page 187 and 188:
Page 189 and 190: 188 speelruimte voor transparantere
Page 239: 238 speelruimte voor transparantere
Page 243 and 244: 242 Tabel 4.12 speelruimte voor tra
Page 291 and 292:
Page 293 and 294:
Page 295 and 296:
Page 297 and 298:
Page 299 and 300:
Page 301 and 302:
Page 303 and 304:
302 Figuur 6.1 speelruimte voor tra
Page 305 and 306:
Page 307 and 308:
Page 309 and 310:
308 Figuur 6.2 speelruimte voor tra
Page 311 and 312:
310 Box 6.2 speelruimte voor transp
Page 313 and 314:
Page 315 and 316:
Page 317 and 318:
Page 319 and 320:
Page 321 and 322:
Page 323 and 324:
Page 325 and 326:
Page 327 and 328:
Page 329 and 330:
Page 331 and 332:
Page 333 and 334:
Page 335 and 336:
Page 337 and 338:
336 Box 6.13 speelruimte voor trans
Page 339 and 340:
Page 341 and 342:
Page 343 and 344:
Page 345 and 346:
Page 347 and 348:
Page 349 and 350:
Page 351 and 352:
Page 353 and 354:
Page 355 and 356:
Page 357 and 358:
Page 359 and 360:
Page 361 and 362:
Page 363 and 364:
Page 365 and 366:
Page 367 and 368:
Page 369 and 370:
Page 371 and 372:
Page 373 and 374:
Page 375 and 376:
Page 377 and 378:
Page 379 and 380:
Page 381 and 382:
Page 383 and 384:
Page 385 and 386:
Page 387 and 388:
Page 389 and 390:
Page 391 and 392:
Page 393 and 394:
Page 395 and 396:
Page 397 and 398:
Page 399 and 400:
Page 401 and 402:
Page 403 and 404:
Page 405 and 406:
Page 407 and 408:
Page 409 and 410:
Page 411 and 412:
Page 413 and 414:
Page 415 and 416:
Page 417 and 418:
Page 419 and 420:
Page 421 and 422:
Page 423 and 424:
Page 425 and 426:
Page 427 and 428:
Page 429 and 430:
Page 431 and 432:
Page 433 and 434:
Page 435 and 436:
Page 437 and 438:
Page 439 and 440:
Page 441 and 442:
Page 443 and 444:
Page 445 and 446:
Page 447 and 448:
Page 449 and 450:
Page 451 and 452:
Page 453 and 454:
Page 455 and 456:
Page 457 and 458:
Page 459 and 460:
Page 461 and 462:
Page 463 and 464:
Page 465 and 466:
Page 467 and 468:
Page 469 and 470:
Page 471 and 472:
Page 473 and 474:
Page 475 and 476:
Page 477 and 478:
Page 479 and 480:
Page 481 and 482:
Page 483 and 484:
Page 485 and 486:
Page 487 and 488:
Page 489 and 490:
Page 491 and 492:
Page 493 and 494:
Page 495 and 496:
Page 497 and 498:
Page 499 and 500:
Page 501 and 502:
Page 503 and 504:
show all

Speelruimte voor transparantere rechtspraak - Wetenschappelijke ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?