Speelruimte voor transparantere rechtspraak - Wetenschappelijke ...

Box 6.15
transparantie: sturen en gestuurd worden 343
normen opstellen voor het aantal zaken dat een rechter jaarlijks moet doen
en hierop sturen plus actief inzetten op bewustwording bij rechters over
de gevolgen van te lange doorlooptijden. Het sturend vermogen van het
bestuur is indirect van aard.
Intermezzo: sector straf
Illustratief is de gang van zaken bij de sector straf. Daar zijn twee factoren zeer bepalend voor het
aantal zaken dat wordt afgedaan: het aanhoudingspercentage en het aantal zaken dat op zitting
staat. Indien een zaak wordt aangehouden (een zitting wordt verdaagd om op een later moment
te worden vervolgd) betekent dat voor de betreffende rechter(s) dat hij/zij vaak vele maanden later
zich weer in de zaak moeten verdiepen. Dat is niet alleen verlies van zittingstijd, maar ook verlies
van voorbereidingstijd. De facto betekent dat er in dat jaar minder zaken zullen worden afgedaan.
Als vuistregel wordt een aanhoudingspercentage van 20 procent gehanteerd. Wat te denken van
een rechter met een aanhoudingspercentage van 40 procent? Moet het bestuur ingrijpen? Wat
gebeurt er wanneer er niet wordt ingegrepen, heeft dit invloed op de normen en waarden t.a.v. het
aanhouden?
Box 6.16
Het intermezzo maakt een paar punten duidelijk.
– Het is van belang dat besturen zich realiseren welke factoren van invloed
kunnen zijn op het verstoren van een optimale productie in het primaire
proces. Te denken valt aan de omvang en complexiteit van zaken of het
aantal verdachten of getuigen die in het buitenland vertoeven, enzovoorts.
Maar ook een slechte administratieve check op de volledigheid van het
dossier en het niet tijdig aanleveren van documenten. Pas bij voldoende
transparantie van het proces kan adequaat worden gestuurd. Het bestuur
moet aangeven wat men onder ‘voldoende’ verstaat.
– Ook het bestuur zal transparant moeten zijn over welke normen het
bestuur wenselijk vindt. En dat vertalen naar de beoogde productie van
de sectoren en de gemiddelde productie van rechters, rekening houdend
met verstorende factoren of specialisaties binnen een sector.
Intermezzo: aanhouding
Een strafzaak bij het hof: het ontbreken van een pv van de politie leidt tot het verzoek van het
om om de zaak aan te houden. Voor de verdachte en zijn familie een enorme teleurstelling. Zij
gaan uit van zijn onschuld. Omdat ‘de combinatie’ (van rechters) pas over een half jaar tijd heeft
in de agenda, betekent dit voor de verdachte en zijn familie een extra half jaar van onzekerheid
en sociale druk. Een extra belasting door een administratieve fout.