Speelruimte voor transparantere rechtspraak - Wetenschappelijke ...

More documents

Recommendations

Info

echters aan het woord over transparantie 221 Overigens hebben rechters niet de illusie dat door betere communicatie het weer helemaal goed komt met het gezag van de rechtspraak. Men erkent dat de samenleving is veranderd en ook andere instituties de gevolgen daarvan voor hun autoriteit en gezag ervaren. ‘Het probleem van afnemend gezag als zodanig kun je niet wegnemen, maar je kunt er in ieder geval wel voor zorgen dat bepaalde kwesties geen olievlek worden die niet meer onder controle te houden is.’ Het lijkt dus eerder een kwestie van de schade beperkt houden. ‘Transparantie is als het ware een hygiënefactor, die ervoor zorgt dat de rechtspraak zich gelegitimeerd kan voelen om de dingen te doen die ze moet doen,’ aldus een van de gespreksdeelnemers. Een beperking is ook dat rechters niet over een individuele lopende zaak kunnen spreken. De concrete illustraties waaraan de samenleving en media behoefte hebben, verlangen toch veelal een duiding vanuit specifieke zaken. Alle gesprekspartners benadrukken het principiële belang dat over lopende zaken niet wordt gesproken, maar desondanks jeuken bij velen de handen wanneer ze zien dat anderen (m.n. advocaten, maar soms ook de politiek) wél lopende een rechtszaak het publieke debat aangaan en een podium krijgen. Al met al hebben de rechters zeker behoefte om werk te maken van transparantie op het niveau van het instituut rechtspraak. De belangrijkste motieven hierbij zijn zowel klassiek als modern van aard: de verantwoordelijkheid als macht in het staatsbestel (als motief altijd al verbonden met openbaarheid van rechtspraak) en de erkenning dat in een tijd waarin gezag minder vanzelfsprekend is, actief en strategisch communiceren van groot belang is voor zowel begrip voor als imago van het instituut. We zouden in dit verband kunnen spreken van een hedendaagse aanvulling op een klassiek uitgangspunt. Ook al zijn de stappen die gezet moeten worden wellicht discreet, het zal wel moeten gebeuren. Daarmee ligt de vraag op tafel: wie is aan zet? Het debat over deze vraag blijkt verweven met die over de rol, positie en invloed van de Raad voor de rechtspraak. Sommige rechters blijken weinig vertrouwen te hebben in het vermogen van de raad om op het vlak van transparantie een rol van betekenis te spelen. Deze twijfels houden verband met de opvatting dat werken aan transparantie vooral moet gaan over de beeldvorming van het instituut en niet zozeer over de organisatie. Ook het sturen op transparantie op zaaksniveau zal primair vanuit de gerechten zelf moeten komen, omdat – zoals eerder bleek – het volgens de rechters hier niet zozeer om meer transparantie, maar vooral om betere transparantie moet gaan. Het zijn de gerechten die hierin zelf hun verantwoordelijkheid moeten nemen. De huiver van de rechters voor een rol van de raad blijkt verbonden met de vrees voor meer bemoeienis en grotere invloed van deze ‘Haagse’ organisatie. Voor de eigen beroepsvereniging, de nvvr, ziet men in potentie wel
222 speelruimte voor transparantere rechtspraak een rol weggelegd. Voor de meerderheid van de gesprekspartners is de vereniging momenteel echter een onzichtbare speler als het op transparantie aankomt. Overigens werd opvallend vaak de suggestie gedaan dat de rechtspraak een ‘Benno Baksteen’ of ‘Robbert Dijkgraaf’ nodig heeft. De (zeer weinige) gesprekspartners die op de hoogte waren van de aanbevelingen (commissie- Meijerink 2010) en plannen om leading figures te selecteren voor onder meer de woordvoering op televisie, juichen dit initiatief dan ook van harte toe. 4.2.3 conclusie Deze paragraaf ging over de vraag naar het object van transparantie. Het blijkt dat transparantie zowel het proces en product van rechtspreken aangaat als het instituut en de rechters die er werkzaam zijn. Op het niveau van de individuele zaaksbehandeling is er een groeiend besef dat de rechters transparanter moeten zijn over hun oordeelsvorming. Zij moeten vaker en beter expliciteren op welke gronden tot een bepaald oordeel is gekomen, en zij zullen soms dus in hun motivering minder zuinig moeten zijn met hun woorden. Op die manier kunnen rechters meer dan nu het geval is via hun oordelen transparant maken waar het instituut rechtspraak voor staat en zichtbaar maken hoe dit instituut via het recht de maatschappij dient. Een deel van de rechters meent ook dat de rechterlijke macht – zij het voorzichtig en met beleid – vaker bereid moet zijn via het vonnis het debat met de samenleving aan te gaan. De meeste rechters vinden dat er meer gedaan moet worden om het instituut rechtspraak transparanter te maken. Bij transparantie gaat het dus niet alleen om zichtbaarheid en controleerbaarheid van het rechterlijk werk, maar zeker ook om de legitimiteit en het goed functioneren van het instituut rechtspraak. Er moet worden gewerkt aan een meer (pro)actieve houding op het niveau van het instituut. Juist omdat het niet zozeer gaat om de beeldvorming op het niveau van de organisatie maar op het niveau van het instituut, betwijfelt men of de Raad voor de rechtspraak de meest aangewezen instantie is om hierin het voortouw te nemen. Het zal toch vooral van de gerechten zelf moet komen. Al met al is transparantie voor de rechters deels een vertrouwde opdracht, maar deels ook een nieuwe uitdaging en ambitie. De volgende paragraaf gaat over de vraag welke instrumenten kunnen worden ingezet om deze uitdaging en ambitie te realiseren.
Page 1 and 2:
W E T E N S C H A P P E L I J K E R
Page 3 and 4:
De serie ‘Verkenningen’ omvat s
Page 5 and 6:
Vormgeving omslag: Studio Daniëls,
Page 7 and 8:
6 speelruimte voor transparantere r
Page 9 and 10:
8 speelruimte voor transparantere r
Page 11 and 12:
10 speelruimte voor transparantere
Page 13 and 14:
Page 15 and 16:
Page 17 and 18:
Page 19 and 20:
Page 21:
Page 25 and 26:
Page 27 and 28:
Page 29 and 30:
Page 31 and 32:
Page 33 and 34:
Page 35 and 36:
Page 37 and 38:
Page 39 and 40:
Page 41 and 42:
Page 43 and 44:
Page 45 and 46:
Page 47 and 48:
Page 49 and 50:
Page 51 and 52:
Page 53 and 54:
Page 55 and 56:
Page 57 and 58:
Page 59 and 60:
Page 61 and 62:
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
Page 81 and 82:
Page 83 and 84:
Page 85 and 86:
Page 87 and 88:
Page 89 and 90:
Page 91 and 92:
Page 93 and 94:
Page 95 and 96:
Page 97 and 98:
Page 99 and 100:
Page 101 and 102:
Page 103 and 104:
Page 105 and 106:
Page 107 and 108:
Page 109 and 110:
Page 111 and 112:
Page 113 and 114:
Page 115 and 116:
Page 117 and 118:
Page 119 and 120:
Page 121 and 122:
Page 123 and 124:
Page 125 and 126:
Page 127 and 128:
Page 129 and 130:
Page 131 and 132:
Page 133 and 134:
Page 135 and 136:
Page 137 and 138:
Page 139 and 140:
Page 141 and 142:
Page 143 and 144:
Page 145 and 146:
Page 147 and 148:
Page 149 and 150:
Page 151 and 152:
Page 153 and 154:
Page 155 and 156:
Page 157 and 158:
Page 159 and 160:
Page 161 and 162:
Page 163 and 164:
Page 165 and 166:
Page 167 and 168:
Page 169 and 170:
Page 171 and 172: 170 speelruimte voor transparantere
Page 221: 220 speelruimte voor transparantere
Page 243 and 244: 242 Tabel 4.12 speelruimte voor tra
Page 273 and 274:
Page 275 and 276:
Page 277 and 278:
Page 279 and 280:
Page 281 and 282:
Page 283 and 284:
Page 285 and 286:
Page 287 and 288:
Page 289 and 290:
Page 291 and 292:
Page 293 and 294:
Page 295 and 296:
Page 297 and 298:
Page 299 and 300:
Page 301 and 302:
Page 303 and 304:
302 Figuur 6.1 speelruimte voor tra
Page 305 and 306:
Page 307 and 308:
Page 309 and 310:
308 Figuur 6.2 speelruimte voor tra
Page 311 and 312:
310 Box 6.2 speelruimte voor transp
Page 313 and 314:
Page 315 and 316:
Page 317 and 318:
Page 319 and 320:
Page 321 and 322:
Page 323 and 324:
Page 325 and 326:
Page 327 and 328:
Page 329 and 330:
Page 331 and 332:
Page 333 and 334:
Page 335 and 336:
Page 337 and 338:
336 Box 6.13 speelruimte voor trans
Page 339 and 340:
Page 341 and 342:
Page 343 and 344:
Page 345 and 346:
Page 347 and 348:
Page 349 and 350:
Page 351 and 352:
Page 353 and 354:
Page 355 and 356:
Page 357 and 358:
Page 359 and 360:
Page 361 and 362:
Page 363 and 364:
Page 365 and 366:
Page 367 and 368:
Page 369 and 370:
Page 371 and 372:
Page 373 and 374:
Page 375 and 376:
Page 377 and 378:
Page 379 and 380:
Page 381 and 382:
Page 383 and 384:
Page 385 and 386:
Page 387 and 388:
Page 389 and 390:
Page 391 and 392:
Page 393 and 394:
Page 395 and 396:
Page 397 and 398:
Page 399 and 400:
Page 401 and 402:
Page 403 and 404:
Page 405 and 406:
Page 407 and 408:
Page 409 and 410:
Page 411 and 412:
Page 413 and 414:
Page 415 and 416:
Page 417 and 418:
Page 419 and 420:
Page 421 and 422:
Page 423 and 424:
Page 425 and 426:
Page 427 and 428:
Page 429 and 430:
Page 431 and 432:
Page 433 and 434:
Page 435 and 436:
Page 437 and 438:
Page 439 and 440:
Page 441 and 442:
Page 443 and 444:
Page 445 and 446:
Page 447 and 448:
Page 449 and 450:
Page 451 and 452:
Page 453 and 454:
Page 455 and 456:
Page 457 and 458:
Page 459 and 460:
Page 461 and 462:
Page 463 and 464:
Page 465 and 466:
Page 467 and 468:
Page 469 and 470:
Page 471 and 472:
Page 473 and 474:
Page 475 and 476:
Page 477 and 478:
Page 479 and 480:
Page 481 and 482:
Page 483 and 484:
Page 485 and 486:
Page 487 and 488:
Page 489 and 490:
Page 491 and 492:
Page 493 and 494:
Page 495 and 496:
Page 497 and 498:
Page 499 and 500:
Page 501 and 502:
Page 503 and 504:
show all

Speelruimte voor transparantere rechtspraak - Wetenschappelijke ...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?