Speelruimte voor transparantere rechtspraak - Wetenschappelijke ...

transparantie: sturen en gestuurd worden 303
c. Instelling Raad voor de rechtspraak in 2002
In deze bijdrage wordt de komst van de Raad voor de rechtspraak in 2002 als
startpunt van de beschouwing van de rechtspraak gehanteerd. Voor 2002 was
er een directe verhouding tussen het ministerie en de gerechten. Met
de komst van de raad zijn er belangrijke veranderingen doorgevoerd in deze
relatie. De rechtspraak en het ministerie hebben zich ‘gezet’ in deze constellatie.
De raad heeft in de afgelopen tien jaar een duidelijke positie ingenomen.
De aanwezigheid van bestuurders in de raad van buiten de rechtspraak
is belangrijk geweest voor met name de financieel-economische inbreng.
Gezamenlijk met de komst van de bestuurders/niet-rechter (directeuren
bedrijfsvoering) op de gerechten werd een andere cultuur zichtbaar, die
gevoeliger is voor managementvraagstukken en managementbenaderingen
die in beleidsorganisaties als ministeries gangbaar zijn (wrr 2012: 190;
Straathof & Van Dijk 2003; Berendsen 2007).
De Hoge Raad en de Raad van State vallen buiten de invloedssfeer van de
Raad voor de rechtspraak.
6.2.3 schets van een gerecht
Voor deze studie is het goed een beeld van de organisatie van een gerecht
te hebben. Dit kan als referentiekader fungeren voor de analyse die we vervolgens
uitvoeren. Voor een goed begrip van de formele organisatie van een
gerecht zijn de volgende elementen essentieel:
– elk gerecht kent een bestuur bestaande uit een president (voorzitter 3 ),
directeur bedrijfsvoering (niet-rechtsprekend lid) en 2 tot 4 sectorvoorzitters.
(art. 15 Wet ro);
– de besturingsfilosofie is die van ‘integraal management’; dit geldt voor het
bestuur en voor de bestuursleden m.b.t. de sectoren/bedrijfsbureau waarvoor
ze verantwoordelijk zijn;
– de bestuursleden krijgen een tijdelijke benoeming; de rechterlijke leden
blijven rechter en ontvangen boven hun rechterssalaris een toelage als
bestuurslid (art 16 Wet ro);
– elk gerecht kent – maximaal 4 – sectoren (sectormodel) met een sectorvoorzitter
als verantwoordelijke (art. 20 Wet ro); een sector kan weer
onderverdeeld zijn in teams en/of kamers met team- resp. kamervoorzitters
als verantwoordelijke;
– binnen een gerecht zijn drie geledingen te onderscheiden: de rechters
(raadsheren), de secretarissen (en stafjuristen) en de administratie (griffie);
het onderscheid tussen deze drie geledingen is redelijk fundamenteel,
zowel in de structuur als in de cultuur van een gerecht (Visitatiecommissie
Gerechten 2010: 26).