Speelruimte voor transparantere rechtspraak - Wetenschappelijke ...

4.2.1 eerste niveau: individuele zaaksbehandeling
rechters aan het woord over transparantie 217
De afgelopen jaren zijn diverse initiatieven ontplooid om op het niveau van
het proces en het product te werken aan transparantie. 11 In het kader van het
Project Motiveringsverbetering in Strafvonnissen (promis) worden vonnissen
en arresten voorzien van uitgebreide bewijs-, strafmaat- en maatregelmotivering.
Comparitie in civiele zaken 12 wint aan populariteit,
en de sectoren bestuursrecht van rechtbanken voeren momenteel de ‘nieuwe
zaaksbehandeling’ in. Kenmerkend voor dit laatstgenoemde initiatief is dat
de rechter veel aandacht besteedt aan het achter de rechtsvraag liggende
conflict en de wijze waarop dat kan worden opgelost. 13 Belangrijke uitgangspunten
hierbij zijn procedurele rechtvaardigheid en meer ruimte voor de partijen
(Nihot 2010; Brugman 2012). De aanpak verlangt van rechters nieuwe
zittings- en communicatievaardigheden, waarbij het voeren van een ‘gesprek’
met partijen een belangrijke rol speelt. Hoewel deze initiatieven niet alleen
vanuit de motivatie tot meer transparantie zijn ingezet, spelen zichtbaarheid
en begrijpelijkheid wel een belangrijke rol.
In zowel de enquête als de focusgroepen hebben we de respondenten vragen
voorgelegd over deze drie initiatieven. Daarbij werd een onderscheid gemaakt
naar de sector waarin de respondent werkzaam is. Rechters die aangaven
werkzaam te zijn in de sector strafrecht kregen vragen over Promis, rechters
in de sector civiel over comparitie en rechters in de sector bestuursrecht over
de nieuwe zaaksbehandeling. Hen werd gevraagd hoe wenselijk ze de invoering
van deze instrumenten achten. Uit de antwoorden blijkt dat een (zeer)
grote meerderheid de invoering van de verschillende initiatieven wenselijk
vindt (zie tabel 4.6 op de volgende bladzijde).