Speelruimte voor transparantere rechtspraak - Wetenschappelijke ...

de rechtspraak in de media: drie negatieve trends 433
bronnen voor, en zeker niet alleen in de wat populairdere kranten. Kijken we
naar nrc Handelsblad, Trouw en de Volkskrant, dan is de stijging op elk van
deze drie vlakken eerder groter dan kleiner te noemen dan in andere kranten.
In de volgende paragraaf richten we ons op een bepaalde discussie die gedurende
het hele bestudeerde tijdvak heeft gelopen. Hierbij gaan we iets dieper
in op zichtbaarheid en het gebruik van frames in de verslaggeving van deze
discussie in de verschillende dagbladen.
8.7 casus: de discussie in de media over camera’s
in de rechtszaal
We vervolgen ons onderzoek met een focus op krantenartikelen over één
bepaald onderwerp. Dit onderwerp is de vraag in hoeverre tv en internet
moeten worden toegelaten in de rechtszaal. Dit sluit goed aan bij de discussie
over rechtspraak en transparantie. Bovendien is het onderwerp onlangs
weer in de publiciteit geweest met de aankondiging van een eerste proef met
camera’s in de rechtszaal. 9 Zoals we zullen zien was dit niet de eerste keer dat
dit onderwerp prominent in de media is geweest. We bekijken ook of de drie
trends die we hebben gezien in de berichtgeving over rechtspraak en transparantie
meer algemeen zich ook voordoen in de verslaggeving over het debat
in de media over camera’s in de rechtszaal.
Opnieuw nemen we een periode van twintig jaar als uitgangspunt (ditmaal
van 1 oktober 1992 t/m 1 oktober 2012). En opnieuw selecteren we artikelen
uit de elf grote Nederlandse dagbladen op basis van steekwoorden. 10 Onze
zoektermreeks resulteert in 104 artikelen, waarvan er twee zijn verschenen
in zowel nrc Next als nrc Handelsblad. Van de 102 originele artikelen gaan
er 24 over het buitenland. We coderen de 78 resterende artikelen.
We beginnen met te checken of we ook in deze selectie van artikelen steun
vinden voor de hierboven gerapporteerde drie negatieve trends. Op basis
van de 78 artikelen over camera’s in de rechtszaal vinden we op alle drie deze
punten hetzelfde als hierboven. Ten eerste stijgt het aantal evaluaties van het
functioneren van rechters van gemiddeld 4 procent van de artikelen voor
2007 tot 22 procent vanaf 2007. Liefst zeven van de negen evaluaties (78%)
is negatief, waarvan vier uitsluitend negatief. 11 Alle vier deze uitsluitend
negatieve evaluaties stammen uit 2009 of later. Driemaal gaat het hierbij
om specifieke rechters, eenmaal over rechters in het algemeen. Ten tweede
neemt kritiek op rechters toe tot 41 procent van de artikelen over camera’s
in de laatste vijf jaar; een forse stijging gezien het aanzienlijk lagere gemiddelde
van 13 procent in de vijftien jaar ervoor. 12 Ten derde komen verwijzingen
naar onpartijdigheid van rechters vaker voor. Tot 2007 waren deze
te zien in gemiddeld 4 procent, hierna komt onpartijdigheid ter sprake