Speelruimte voor transparantere rechtspraak - Wetenschappelijke ...

More documents

Recommendations

Info

een transparanter strafrechtssysteem in nederland? 285 Het civiele en het bestuursrecht zijn minder ‘publiek’ van aard dan het strafrecht, en daarom geldt daarbij het vereiste van transparantie voor het ‘grote publiek’ er in minder sterke mate dan binnen het strafrecht. Toch zijn diverse van de bovengenoemde aspecten van openbaarheid/transparantie, zoals toegankelijkheid en begrijpelijkheid van zittingen en uitspraken, verspreiding hiervan en de rol van de media, ook van belang in het civiele en bestuursrecht. Onderzoek zou hier nader licht op kunnen werpen. 5.8 wordt het nederlandse strafrecht ‘geconsumeerd’ door de burger? Het in de vorige paragrafen beschreven onderzoek laat zien dat de rechtspraak in Nederland niet zeer transparant is. Het slechts openen van deuren leidt er niet toe dat de openbaarheid ook op grote schaal wordt ‘geconsumeerd’ door de burger en de media; dit gebeurt slechts in geruchtmakende zaken. Het is de vraag of dit een groot probleem is. Veel burgers zullen zich niet realiseren dat rechtspraak niet zo transparant is, omdat ze toch al nooit naar een zitting toegaan. En de media berichten wél regelmatig over geruchtmakende zaken. Pas als burgers zelf eens betrokken zijn in een zaak zal hen opvallen dat de rechtspraak niet in alle opzichten begrijpelijk en toegankelijk is. Het kost ook veel tijd om zich in de rechtspraak te verdiepen en veel burgers zullen die tijd niet willen nemen. De meeste burgers zullen zich, in de incidentele gevallen dat ze eens een zaak bijwonen of zich ergens over willen informeren, erbij neerleggen dat ze niet volledig begrijpen wat rechters beslissen of dat ze bij lezing van een vonnis of arrest moeten afhaken. Velen zullen dit alles graag overlaten aan de professionals. Dit heeft echter wel als gevolg dat burgers zich vrijwel uitsluitend verlaten op de media en op uitspraken van politici. Dat kan hun beeld van de rechtspraak sterk vertekenen, zeker nu de rechtspraak niet altijd op positieve wijze, en bovendien ook op steeds minder positieve wijze, in beeld wordt gebracht. De rechtspraak zou hier iets tegenover kunnen stellen, waarbij burgers op adequatere wijze en vollediger worden geïnformeerd en eventueel ook meer betrokken worden bij de rechtspraak. Door de Raad van de rechtspraak is al veel in gang ingezet om informatievoorziening en begrijpelijkheid ervan te bevorderen. Vooralsnog is echter niet duidelijk of dit voldoende is om kennis en betrokkenheid van burgers bij de rechtspraak te vergroten. Het wetsvoorstel Minimumstraffen kan als voorbeeld dienen van een vertekening van het beeld van de rechtspraak door onvoldoende of onjuiste informatie. Dit wetsvoorstel is gegrond op stellingen die niet juist zijn, namelijk dat de criminaliteit alleen maar toeneemt, 20 dat die tot staan kan
286 speelruimte voor transparantere rechtspraak worden gebracht door hard te straffen (Tonry 2008), en dat het publiek uitsluitend hardere straffen wil. Deze stellingen zijn alle in empirisch onderzoek weerlegd (Wagenaar 2008; Ruiter 2011; Malsch 2012), maar toch worden ze gehanteerd om een wetsvoorstel voor hardere straffen te onderbouwen. Meer informatie over de werkelijk gepleegde criminaliteit en hoe deze wordt afgedaan, over de beperkte mogelijkheden van inzet van het strafrecht, maar ook over achtergronden van zaken, zou kunnen helpen om burgers meer inzicht te geven en daarmee ook meer begrip bij te brengen van de taak van de rechter. De relatieve ongeïnformeerdheid van het ‘grote publiek’ kan deels als een gevolg worden beschouwd van de gebrekkige transparantie van het Nederlandse strafproces. Het publiek wordt niet aangemoedigd om naar zittingen te gaan en uitspraken tot zich te nemen. Het publiek krijgt bovendien, in strijd met de werkelijkheid, de illusie aangereikt dat de criminaliteit alleen maar stijgt, dat er te licht wordt gestraft en dat hardere straffen een oplossing zouden kunnen bieden voor de criminaliteit. Deze illusies voeden een latente onvrede over de rechtspraak en kunnen aldus negatieve consequenties hebben op het punt van vertrouwen en acceptatie van beslissingen van de rechter. Deze latente onvrede kan ook gevoed worden als burgers betrokken raken in een zaak en dan bemerken dat ze deze niet op eigen kracht kunnen begrijpen. Meer feitelijke informatie en transparantie van rechtspraak zou op verschillende van deze punten verbetering kunnen bewerkstelligen. 5.9 vergroting van transparantie 5.9.1 begrijpelijkheid In een aantal buitenlandse rechtssystemen is het gebruik van begrijpelijker taal tijdens zittingen en in rechterlijke uitspraken gebruikelijk en soms zelfs verplicht, zoals bijvoorbeeld in Engeland (Malsch 2009; Tiersma & Solan 2012). Duitse vonnissen zijn uitvoerig, goed gemotiveerd en zijn in begrijpelijke taal gesteld (Dreissen 2007). Ook in Nederland is het mogelijk om begrijpelijker taal te hanteren. Met de introductie van promis in het Nederlandse systeem hier een begin hiermee gemaakt. In promis Best Practice 3.0, blz. 40, wordt echter gesteld dat veroordeelden en het slachtoffer worden geïnformeerd door hun advocaat en te rade kunnen gaan bij de persrechter/persvoorlichter, daarmee implicerend dat dus meer uitleg en begrijpelijker taal niet nodig zouden zijn. Slechts in zaken die grote maatschappelijke onrust hebben teweeggebracht zou het vonnis een meer voorlichtende en uitleggende functie naar het publiek toe hebben. Blijkbaar bestaat, ondanks alle jaren waaraan al is gewerkt met promis, niet het voornemen om rechterlijke uitspraken zodanig transparant te maken voor de gewone burger dat deze
Page 1 and 2:
W E T E N S C H A P P E L I J K E R
Page 3 and 4:
De serie ‘Verkenningen’ omvat s
Page 5 and 6:
Vormgeving omslag: Studio Daniëls,
Page 7 and 8:
6 speelruimte voor transparantere r
Page 9 and 10:
8 speelruimte voor transparantere r
Page 11 and 12:
10 speelruimte voor transparantere
Page 13 and 14:
Page 15 and 16:
Page 17 and 18:
Page 19 and 20:
Page 21:
Page 25 and 26:
Page 27 and 28:
Page 29 and 30:
Page 31 and 32:
Page 33 and 34:
Page 35 and 36:
Page 37 and 38:
Page 39 and 40:
Page 41 and 42:
Page 43 and 44:
Page 45 and 46:
Page 47 and 48:
Page 49 and 50:
Page 51 and 52:
Page 53 and 54:
Page 55 and 56:
Page 57 and 58:
Page 59 and 60:
Page 61 and 62:
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
Page 81 and 82:
Page 83 and 84:
Page 85 and 86:
Page 87 and 88:
Page 89 and 90:
Page 91 and 92:
Page 93 and 94:
Page 95 and 96:
Page 97 and 98:
Page 99 and 100:
Page 101 and 102:
Page 103 and 104:
Page 105 and 106:
Page 107 and 108:
Page 109 and 110:
Page 111 and 112:
Page 113 and 114:
Page 115 and 116:
Page 117 and 118:
Page 119 and 120:
Page 121 and 122:
Page 123 and 124:
Page 125 and 126:
Page 127 and 128:
Page 129 and 130:
Page 131 and 132:
Page 133 and 134:
Page 135 and 136:
Page 137 and 138:
Page 139 and 140:
Page 141 and 142:
Page 143 and 144:
Page 145 and 146:
Page 147 and 148:
Page 149 and 150:
Page 151 and 152:
Page 153 and 154:
Page 155 and 156:
Page 157 and 158:
Page 159 and 160:
Page 161 and 162:
Page 163 and 164:
Page 165 and 166:
Page 167 and 168:
Page 169 and 170:
Page 171 and 172:
Page 173 and 174:
Page 175 and 176:
Page 177 and 178:
Page 179 and 180:
Page 181 and 182:
Page 183 and 184:
Page 185 and 186:
Page 187 and 188:
Page 189 and 190:
Page 191 and 192:
Page 193 and 194:
Page 195 and 196:
Page 197 and 198:
Page 199 and 200:
Page 201 and 202:
Page 203 and 204:
Page 205 and 206:
Page 207 and 208:
Page 209 and 210:
Page 211 and 212:
Page 213 and 214:
Page 215 and 216:
Page 217 and 218:
Page 219 and 220:
Page 221 and 222:
Page 223 and 224:
Page 225 and 226:
Page 227 and 228:
Page 229 and 230:
Page 231 and 232:
Page 233 and 234:
Page 235 and 236: 234 speelruimte voor transparantere
Page 243 and 244: 242 Tabel 4.12 speelruimte voor tra
Page 285: 284 speelruimte voor transparantere
Page 303 and 304: 302 Figuur 6.1 speelruimte voor tra
Page 309 and 310: 308 Figuur 6.2 speelruimte voor tra
Page 311 and 312: 310 Box 6.2 speelruimte voor transp
Page 337 and 338:
336 Box 6.13 speelruimte voor trans
Page 339 and 340:
Page 341 and 342:
Page 343 and 344:
Page 345 and 346:
Page 347 and 348:
Page 349 and 350:
Page 351 and 352:
Page 353 and 354:
Page 355 and 356:
Page 357 and 358:
Page 359 and 360:
Page 361 and 362:
Page 363 and 364:
Page 365 and 366:
Page 367 and 368:
Page 369 and 370:
Page 371 and 372:
Page 373 and 374:
Page 375 and 376:
Page 377 and 378:
Page 379 and 380:
Page 381 and 382:
Page 383 and 384:
Page 385 and 386:
Page 387 and 388:
Page 389 and 390:
Page 391 and 392:
Page 393 and 394:
Page 395 and 396:
Page 397 and 398:
Page 399 and 400:
Page 401 and 402:
Page 403 and 404:
Page 405 and 406:
Page 407 and 408:
Page 409 and 410:
Page 411 and 412:
Page 413 and 414:
Page 415 and 416:
Page 417 and 418:
Page 419 and 420:
Page 421 and 422:
Page 423 and 424:
Page 425 and 426:
Page 427 and 428:
Page 429 and 430:
Page 431 and 432:
Page 433 and 434:
Page 435 and 436:
Page 437 and 438:
Page 439 and 440:
Page 441 and 442:
Page 443 and 444:
Page 445 and 446:
Page 447 and 448:
Page 449 and 450:
Page 451 and 452:
Page 453 and 454:
Page 455 and 456:
Page 457 and 458:
Page 459 and 460:
Page 461 and 462:
Page 463 and 464:
Page 465 and 466:
Page 467 and 468:
Page 469 and 470:
Page 471 and 472:
Page 473 and 474:
Page 475 and 476:
Page 477 and 478:
Page 479 and 480:
Page 481 and 482:
Page 483 and 484:
Page 485 and 486:
Page 487 and 488:
Page 489 and 490:
Page 491 and 492:
Page 493 and 494:
Page 495 and 496:
Page 497 and 498:
Page 499 and 500:
Page 501 and 502:
Page 503 and 504:
show all

Speelruimte voor transparantere rechtspraak - Wetenschappelijke ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?