Speelruimte voor transparantere rechtspraak - Wetenschappelijke ...

zet transparantie liever in voor bekritiseerbaarheid dan voor vertrouwen 461
De tabel laat een duidelijk verschil in eerste associaties tussen de verschillende
groepen zien. Veertig procent van de respondenten noemt algemene,
niet waardegeladen aspecten van de rechtspraak. Daarna scoren waarden het
hoogst, maar die komen vooral voor rekening van wie vertrouwt. Wie niet
vertrouwt noemt geen waarden. Andersom wordt ‘te lage straffen’ het meest
genoemd door niet vertrouwers, en veel minder vaak door wie vertrouwt.
Verwijzingen naar privaat-, bestuurs- of internationaal recht zijn uiterst zeldzaam,
in tegenstelling tot het strafrecht. Vertrouwers wijzen vaker op fouten
die met de organisatie samenhangen zoals kosten en de duur van procedures,
terwijl twijfelaars en vooral niet-vertrouwers vaker een zekere afstand tot
de rechtspraak en rechters kenbaar maken.
9.4.2 informatiegebruik en zoekgedrag van twijfelaars:
nauwelijks actiever
Vooral mensen die nog niet weten of ze de rechtspraak kunnen vertrouwen
zouden onder condities meer geneigd zijn informatie te verwerken vertrouwers
en niet-vertrouwers zijn al meer zeker van hun mening. Om die reden
is eerst de groep van 40 procent twijfelaars nader onderzocht en afgezet tegen
de vertrouwers en niet-vertrouwers. De inschatting van hun algemene kennis
van en belangstelling voor de rechtspraak is bekeken, en de mate waarin zij
het persoonlijk belangrijk vinden om te kunnen vertrouwen.
Het valt op dat twijfelaars zowel ten opzichte van vertrouwers als van nietvertrouwers
gemiddeld minder belangstelling hebben voor de rechtspraak
in het algemeen; ze vinden het persoonlijk ook iets minder belangrijk om
te kúnnen vertrouwen en bovendien schatten ze hun eigen kennis lager
in dan respondenten die expliciet zeggen wel of niet te vertrouwen. Ongeveer
84 procent van alle respondenten vindt het persoonlijk (zeer) belangrijk
de rechtspraak te kunnen vertrouwen: van de twijfelaars is dat 77 procent,
tegen 89 procent van de vertrouwers en 82 procent van de niet-vertrouwers.
Van alle respondenten heeft iets meer dan de helft in het algemeen redelijk
wat tot veel belangstelling voor de rechtspraak (samen 52). Van de twijfelaars
is dit 44 tegen 58 procent van de vertrouwers en 51 procent van
de niet-vertrouwers. 20 Bijna de helft (49%) van alle respondenten noemt
de eigen kennis redelijk tot heel groot. Van de twijfelaars is dit 45 tegen
52 procent van de vertrouwers en 51 procent van de niet-vertrouwers.
Hierna volgende grafiek bevat de belangrijkste resultaten van de in deze
paragraaf besproken verschillen.