Speelruimte voor transparantere rechtspraak - Wetenschappelijke ...

zet transparantie liever in voor bekritiseerbaarheid dan voor vertrouwen 489
1.7 verklaren van vertrouwen uit dimensies
Een regressieanalyse waarbij de gemiddelde scores op de drie genoemde
dimensies als onafhankelijke variabelen worden ingevoerd, en vertrouwen
op de 1–10 -schaal als afhankelijke variabele, levert een verklaarde variantie
van 37 procent. Met een regressieanalyse waarbij vertrouwen als afhankelijke
variabele is gekozen, met dezelfde, maar nu losse stellingen als onafhankelijke
variabelen, wordt een verklaarde variantie van 41 procent gevonden.
De samen meest voorspellende stellingen zijn 1) Rechters werken heel zorgvuldig;
2) Mensen zoals ik zullen voor de rechter altijd in het nadeel zijn; 3)
Rechters zijn eerlijk en betrouwbaar; 4) In de rechtspraak worden gemaakte
fouten te weinig gecorrigeerd; 5) Als je in Nederland je recht wilt halen, kan
dat. De tweede en vijfde stelling correleren negatief met vertrouwen: hoe
meer men het daarmee eens is, des te lager is het vertrouwen.
1.8 verklaren van vertrouwen uit achtergrondfactoren
Als diverse achtergrondfactoren worden meegenomen in een regressieanalyse
(opleiding, sociale klasse, welstand, institutioneel vertrouwen, anomie,
sociaal vertrouwen en eigen ervaring met de rechtspraak), blijken enkele
achtergrondfactoren in het bijzonder bij te dragen aan de verklaarde variantie
van vertrouwen op de 1–10 -schaal. Institutioneel vertrouwen, sociale klasse,
anomie en sociaal vertrouwen verklaren samen 50 procent van de variantie
in vertrouwen. Institutioneel vertrouwen is de factor met de grootste voorspellingskracht.
Dat mag echter niet verbazen, omdat vertrouwen in de rechtspraak
tot op zekere hoogte kan worden beschouwd als een uiting van institutioneel
vertrouwen. Beide concepten liggen inhoudelijk dicht bij elkaar.
Wordt institutioneel vertrouwen weggelaten uit de regressieanalyse, dan
leveren sociaal vertrouwen, sociale klasse, score op anomie en eigen ervaring
14 samen een (aanmerkelijk lagere) verklaarde variantie van 30 procent.
Combinaties van achtergrondfactoren met scores op losse stellingen leveren
hogere verklaarde varianties, maar die worden hier nu niet nader besproken.
Sociale klasse is gebaseerd op vijf niveaus (hoog-laag, A, B1, B2, C en D)
bepaald door opleiding en beroep. Het hoogste niveau (A) betreft een combinatie
van een opleiding op minimaal mbo niveau + zelfstandig ondernemerschap
en/of een hogere of leidinggevende functie; het laagste niveau (D)
betreft een combinatie van een opleiding op maximaal mavo met niet-werkzaamheid
(pensioen, arbeidsongeschiktheid, werkloosheid).