Alegia klasikoak euskaraz Isopeteko, La Fontaineren eta

V. Sorburu-testuen testuinguruak
Batzuen ustez, birsortze horretan Samaniego ez zen La Fontaineren mailaren
parera iritsi: Samaniegoren alegiak La Fontainerenak baino luzeagoak eta
berbatsuagoak dira, oro har (Jareño in La Fontaine, 1969: 30).
Irakaspenei dagokienez ere, kritikari gehientsuenak bat datoz. Ideia bera dugu
esaldiotan: Jareñoren ustez (ibidem), “la moraleja acaba perdiéndose en los pormenores
y zigzagueos del relato”; La Fontainek, aldiz, iradoki egiten du irakaspena. Alborgen
iritziz (1985: 533), Samaniego barreiatu egiten da gogoeta egitean, eta, batzuetan,
azalpenezko alderdia baino dezente handiagoa da irakaspena. Ozaetaren irudiko (1997a:
525), irakaspena esplizitatzeko joera du Samaniegok, eta deskripzio-indarra irabazten
du, baina laburtasuna galtzen.
Adierazkortasun fonikoa ere apalagoa da Samaniegorenean, baina
adierazkortasun-falta hori lexiko-aberastasunarekin konpentsatzen du (ibidem).
Samaniegok, umeen mailara egokitzeagatik, herri-hizkera erabili zuen. Ozaetak
honela laburbiltzen du bi alegialarien tonuen aldea:
Menos formal, menos elegante que La Fontaine, más cercano a Esopo, llega a
veces a ser pedestre. Ese tono más infantil le hace a Samaniego perder la inmensa gama
de registros, los contrastes de los niveles de lengua contenidos en las fábulas francesas:
los rasgos arcaizantes, el lenguaje jurídico, los términos impropios, las frecuentísimas
expresiones idiomáticas, la grandilocuencia, a veces ilustrada con alusiones mitológicas,
el estilo paródico y burlesco de los adjetivos maróticos… y la fina ironía… (ib.: 526).
Neurri-ugaritasunaren alde egin zuen Samaniegok, irakurleen arreta pizteko eta
monotonia saihesteko (Samaniego, 1969: 55). Ohikoenak, hala ere, biko errimadun
hamaika silabadunak dira, oin hautsiko zazpi silabadunen aukerarekin. Beste ahapaldi
mota batzuk ere erabili zituen, hala nola, erromantzeak, hamardunak, lauko txikiak eta
seguidillak. La Fontainek, aldiz, bertsokera librea erabili zuen, batik bat.
Samaniegoren errima pobreagoa da La Fontainerena baino (Ozaeta, 1997a: 523).
Zabalkundea
Samaniegoren alegia-bilduma ezin konta ahala aldiz argitaratu zen XVIII. eta
XIX. mendeetan. Valentziako eta Madrilgo lehen edizioen ondoren (1781, 1784), beste
hainbat lekutan eta urtetan berrargitaratu zen: Madril, Bartzelona, Sevilla Granada,
Logroño… Zabalkunde handia izan zuen, halaber, Espainiatik kanpo: Perpignanen
113