Alegia klasikoak euskaraz Isopeteko, La Fontaineren eta
26.08.2013 • Views
Share Embed Flag

Alegia klasikoak euskaraz Isopeteko, La Fontaineren eta

Alegia klasikoak euskaraz Isopeteko, La Fontaineren eta

Alegia klasikoak euskaraz Isopeteko, La Fontaineren eta

SHOW MORE
SHOW LESS
ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
euskara.euskadi.net

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

START NOW

VI. Euskal berridazleen alegiak<br />

<strong>eta</strong> bertsolaritzari, <strong>eta</strong>, Haritxelarrek ikertu duenez (1998), poeten gogo-bihotz<strong>eta</strong>n<br />

borborrean zeuden gaiei, hala nola baserritar-giroa, emigrazioa, herri-bestak, gerlak,<br />

euskara <strong>eta</strong> politika (xurien <strong>eta</strong> gorrien arteko hika-mikak Iparraldean, <strong>eta</strong> foruen<br />

deuseztatzea Hegoaldean).<br />

Giro horr<strong>eta</strong>n, poetek <strong>eta</strong> bertsolariek alegiak landu <strong>eta</strong> lehiak<strong>eta</strong> hai<strong>eta</strong>ra<br />

aurkeztu zituzten, <strong>eta</strong> baita zenbait<strong>eta</strong>n saria irabazi ere alegiokin. Patri Urkizuk<br />

apailaturiko bertso <strong>eta</strong> aireen bilduman (1997) irakur daitezke koplarien gudu<strong>eta</strong>ko<br />

alegia haiek: Gratien Adema, Auguste Etcheberry, Ramon Artola, <strong>eta</strong> Pepe Artolarenak,<br />

besteak beste.<br />

Euskal kulturaren aldeko beste suspertzaile<strong>eta</strong>riko bat, Hegoaldeko<br />

probintzi<strong>eta</strong>n, foruen galeraren ondoren, Jose Manterola izan zen. Cancionero Basco<br />

(1877-1880) argitaratu zuen <strong>eta</strong> Euskal-Erria aldizkaria sortu (1880-1918).<br />

Cancionero Bascoko orri<strong>eta</strong>n, euskal alegialarien lanak <strong>eta</strong> alegiei buruzko<br />

kritikak atondu zituen, era guzti<strong>eta</strong>ko poesien artean. <strong>Alegia</strong>lari batzuen lanak<br />

lehenengo aldiz argitaratu zituen (Iza y Agirre, Serafin Baroja, Pierre Ibarrart); beste<br />

batzuenak, berriz, berrargitalpenak ziren, baina ikuspegi kritikoz <strong>eta</strong> filologikoz<br />

iruzkindu zituen (Bizenta Mogel, Iturriaga, Archu, Goyhetche...). Poesia-genero guztiak<br />

<strong>eta</strong> euskalki guztiak jaso nahi izan zituen bere kantutegian. Beraz, alegiagintzari ere<br />

heldu zion, literatura-genero apala izan arren, alegiek mezu sakona eskaintzen dutelako.<br />

Euskal-Erriako orri<strong>eta</strong>n, bestalde, garaiko alegia-agiritegirik aberatsena osatu<br />

zuen. Arrese Beitia, Ramon Artola, Rosario Artola, Eusebio Azkue <strong>eta</strong> Jose Manterolak<br />

berak Euskal-Errian argitaratu zituzten idazle klasikoen alegien berridazk<strong>eta</strong>k. Baita<br />

eurek sortutakoak ere. Izan ere, alegiak sortzea modan egon zen, erromantizismoaren<br />

eraginez. Aurrekoez gainera, honako idazle hauek ere alegiak sortzeari ekin zioten: Juan<br />

Ignacio Uranga, Victoriano Iraola, Cirilo Erkizia, Jose Otamendi, Felipe Kasal, Klaudio<br />

Otaegi... Bertsolarien moldeak erabili zituzten hori<strong>eta</strong>ko askok alegiak taxutzeko.<br />

Idazle horien obran, alegiek zati bat baino ez dute osatzen. Alegi<strong>eta</strong>ra jo zuten<br />

politika <strong>eta</strong> gizarte gaiak lantzeko, horrela generoa dibertsifikatuz, Europako beste<br />

herrialde<strong>eta</strong>ko egileek egin bezala. Bide berriak urratu zituzten euskal alegialari haiek;<br />

generoa ez zen hain atxikia egon, moral soilari <strong>eta</strong> irakaskuntzako erabilerari,<br />

221

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!