Alegia klasikoak euskaraz Isopeteko, La Fontaineren eta

Alegia klasikoak euskaraz
Garaiko gizartearen kritika egitea ere egotzi izan zaie La Fontaineren alegiei.
Zenbait kritikoren ustez (Ozaeta, 1997a, 100-102) badago halako harreman bat
alegietako animalien eta La Fontaineren garaiko pertsonaien artean: Erregea, Colbert eta
beste zenbait pertsonaia ezagun agertzen dira, haien ustez, lehoiaren, otsoaren eta
bildotsaren larruaren azpian. Denbora-muga jakin bat ezartzen diete kritiko horiek La
Fontaineren alegiei, garaiko gizarteko pertsonaiak direla esatearekin batera.
Beste zenbait autorek, berriz, ukatu egin dute La Fontainek bere garaiko gizartea
islatu nahi zuenik. Antoine Adamek, esaterako, sendo ukatu zuen hori:
92
N’en croyons rien. La Fontaine est encore trop près de la fable ésopique pour donner à
son volume un sens aussi moderne (in La Fontaine, 1966: 12).
Hortaz, Adami jarraituz, lehoiak ez du Luis XIV.a irudikatzen, ezta azeriak
kortesanoak sinbolizatzen ere. Pertsona zehatza baino, jende xehea zapaltzen duen
pertsonaia aberats eta boteretsua da lehoia; eta azeriak ez du gizarte-maila jakinik
ordezkatzen, baizik eta, modu orokorrean, gizaki maltzur eta hizketa modu labaineko
guztiak. La Fontaineren gogoeta, Adamen ustez, hau da:
Il pense donc à des conditions sociales. Mais non pas à une seule. À toutes sa morale
peut s’appliquer, puisque la vanité est un trait général de l’humaine nature (ibidem: 13).
La Fontaineren obran animaliak baliabide bat besterik ez dira gizakiak hezteko:
“Je me sers d’animaux pour instruire les hommes” (1991: 29, 6 bb).
Poetika
Hona garaiko doktrina klasikoaren ezaugarri batzuk:
- Irakurleari atsegin ematea, haren gogoko izatea, irakurlea baita sormen-lanaren
jomuga eta faktore erabakigarria. Hori dela eta, La Fontainek atsegingarri izatea erantsi
zion alegiek berezko duten asmo didaktiko eta moralizatzaileari. Irakastea eta ikastea
nahitaezkoa da, jakina, baina atsegin hartzeaz batera behar dute. Irakur dezagun,
hartarako, “À Monseigneur le Dauphin” eskaintzan zer zioen:
C’est une adresse dont s’est servi très heureusement celui sur lequel Sa Majesté
a jeté les jeux pour vous donner des instructions. Il fait en sorte que vous apprenez sans
peine, ou, pour mieux parler, avec plaisir, tout ce qu’il est nécessaire qu’un prince sache
(La Fontaine, 1991: 3).
Are gehiago, orduko Frantzian, atsegintzea arau bakarra zela adierazi zuen La Fontainek
lehenengo alegia-bildumaren “Préface”-an: “On ne considère en France que ce qui