Alegia klasikoak euskaraz Isopeteko, La Fontaineren eta

VI. Euskal berridazleen alegiak
bildumak osatuz. Jon Oñatibia izan zen lehena alegia bat modu horretan argitaratzen,
1962an, “Edili” bildumarako.
Halako irudidun-liburuetan hitzek baino garrantzi handiagoa izan ohi dute
irudiek, eta irakurleen atsegin estetikoa eta interpretazio-ahalmena kitzikatzea dute
helburu. Gizartean ikusizko baliabideak garatzearekin batera ugaritu dira halako
argitalpenak.
Irudidun-liburu gisa irakaskuntza-materialetako alegiak ere baditugu. Horien
artean nabarmentzekoak dira Haurtxoa eta Urtxintxa proiektuetarako moldatutakoak.
Bai irudidun-liburuetako alegietan bai 80ko eta 90eko hamarkadetako alegia
askotan ere, azpimarratzekoa da alegiek jasan duten egitura-aldaketa: tradiziozko
ipuingintzako moldeetan ipini dituzte berridazleek alegiak. Beste norabide batzuk ari da
hartzen alegiagintza, zenbait gai narratibitate hutsaren altzoan erortzean eta ipuin soil
bihurtzean.
Asimilazio-modu hori aurkako norabidean ere gertatu da euskal berridazle baten
ekarpenean: ipuinak alegien moldeetan zedarritu zituen Etxebarria Ayestak Gure
fabulak bertsoz (1996) liburuan. Adibide bakarra da, dena dela, Etxebarria Ayestarena.
Baina, joera asimilatzaile edo berdintzaile horrekin batera, joera eraberritzaileak
ere (ikus supra § “II.6. Alegia, azken garaiotan”) garatu dituzte euskal egile batzuek
alegien arloan, bai prosan bai olerkian ere 125 .
Hartzaileari dagokionez, umea da hartzaile nagusia epe zabal honetan. Hala ere,
hartzaile bikoitzaren auzia adierazten da paratestuetan. Umeak ez ezik, nagusiak ere
125 Eraberritze horretan honako egile hauek izan dute ardura, besteak beste: B. Atxaga, J. K.
Igerabide, K. Linazasoro, L. Egia, F. Juaristi, J. Ormazabal, P. Añorga…
Hona ale bat, “Mutrikuko trikua” olerkia (1997), Juan Kruz Igerabiderena: “Bazen Mutrikun
triku bat / eta hondartzan izan zuen istripu bat. / Sartu zitzaion arantza / sudur zuloan gorantza / haren
mediku izan zen bixigu bat”. Fedroren, Isopeteren, La Fontaineren eta Samaniegoren tradizioan aurkitu
dezakegu hezurra eztarrian trabatu zaion piztiaren alegia (“Vulpes et ciconia”, “del lobo & dela grulla”,
“Le Renard et la Cigogne” eta “La zorra y la cigüeña”, egilez egile). Alegia klasiko horiekin kidetasun
agerikoak eduki arren, Igerabideren olerkiak tradizioaren eraberritzea dakar, poesiaren eremuan:
irakaspen morala baztertuta, umoreari zirrikitu bat zabaldu eta interpretazioa aukeran utzio dio egileak
irakurleari.
Ikerketa-ildo bat jorratzeko adina ematen duten lekukoak badira. Baina, tesi honetaz kanpoko
ikerketa da, eta beste une baterako utzi beharko.
307