Alegia klasikoak euskaraz Isopeteko, La Fontaineren eta
26.08.2013 • Views
Share Embed Flag

Alegia klasikoak euskaraz Isopeteko, La Fontaineren eta

Alegia klasikoak euskaraz Isopeteko, La Fontaineren eta

Alegia klasikoak euskaraz Isopeteko, La Fontaineren eta

SHOW MORE
SHOW LESS
ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
euskara.euskadi.net

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

START NOW

<strong>Alegia</strong> <strong>klasikoak</strong> <strong>euskaraz</strong><br />

edertzeko <strong>eta</strong> berritzeko bitarteko bat baino: alegialariak mamiaz gehiago kezkatu ziren<br />

formaz baino.<br />

Erdi Aroan ez ziren ez Esopo ezta Fedro ere modu zuzenean ezagutu, hots,<br />

bakoitza bere obrari lotuta.<br />

<strong>La</strong>tinezko alegiak, aro horren hasieran, izenik gabe, Esoporen izenean edota<br />

ezizenekin agertu ohi ziren. Nagusiki Fedroren alegiak baliatu ziren, haren garaian<br />

baztertu baziren ere, <strong>eta</strong>, beraz, Fedroren alegien prosifikazioak hasi ziren erabiltzen,<br />

baina Esopo izenaren pean edota Romulus 21 izenaren pean. 1596an atera zen Fedro<br />

anonimotasunetik, Pithouk Codex Phitoeanus eskuizkribua argitaratu zuenean, latindar<br />

alegialariaren izenpean.<br />

40<br />

Grekozko alegiak, aro horr<strong>eta</strong>n, hiru alegia-bilduma anonimotan ditugu:<br />

Augustana deritzon bilduma, IV edo V. mendekoa Adradosen ustez (1969: 236), baina I.<br />

edo II. mendekoa Chambryren ustez, Schneider-ek 1812an argitaratua, <strong>eta</strong> 235 alegia<br />

inguru bildu zituena; Vindobonense deritzona, VI. mendekoa; <strong>eta</strong> Accursiana, IX.<br />

mendekoa, baina Perryren ustez XIV.ekoa, Bonus Accursiusek 1479an argitaratua.<br />

Bilduma haien egiletza auzi nahasia izan zen, Chambryren edizioa atera zen arte,<br />

1925ean. Hausrathen edizioak (1940-1956) <strong>eta</strong> Perryrenak (1952) ere lagundu dute<br />

egoera argitzen, <strong>eta</strong> Esoporen alegiatzat hartzen dira harrezkero.<br />

Rodríguez Adradosek bildumen artean jarraipen moduko bat igarri zuen (1969:<br />

236): Vindobonensea Augustanatik dator; <strong>eta</strong> Vindonobensetik, Accursiana. Bilduma<br />

horiek guztiak bertsoz idatzitako alegia zaharragoen prosifikazioak dira.<br />

XI. mendetik aurrera, elizak <strong>eta</strong> elizgizonek bultzada eman zioten alegien<br />

zabalkunde handiari. <strong>Alegia</strong> ugari sermoi<strong>eta</strong>ko etsenplu-liburu<strong>eta</strong>ra igaro ziren, abadeen<br />

ekarpenez. <strong>La</strong>tinez idatzita egon arren, batere dudarik ez da, sermoi<strong>eta</strong>n, ahoz, herrihizkuntzaz<br />

kontatu zirela, guztientzako baliagarriak izan zitezen. Hortaz, XI. <strong>eta</strong> XII.<br />

mende<strong>eta</strong>n alegiak oso zabaldu ziren mendebaldean, <strong>eta</strong> arte erromanikoan ere egiazta<br />

daiteke hori, eliz<strong>eta</strong>ko apaindur<strong>eta</strong>n ikus daitekeenez.<br />

21<br />

Romulus Erdi Aroko kodex baten izena zen, <strong>eta</strong> goitizen moduan erabili zuten prosazko alegiabildumen<br />

egileek.

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!