Alegia klasikoak euskaraz Isopeteko, La Fontaineren eta

I. Alegiaren kontzeptuaz
1. Sarrera. Egoera ulertzeko eta egiantzekotasuna izateko beharrezko diren
informazio guztiak biltzen dira sarreran. Hau da, pertsonaiek
ingurumariarekin edo/eta haien artean duten harremana.
2. Nukleoa. Pertsonaien arteko gatazka, pertsonaiak hautatze-ekintzara
bideratuko dituena. Ezinbestekoa dute pertsonaiek hautatze-ekintza
gatazka-aldi honetan.
3. Bukaera. Hautatutako portaeraren ebaluazioa. Hautuak arrakasta edo
porrota dakarren, hots, hautuaren alde pragmatikoak, agerian utziko du
zer nolako ebaluazioa egin (ibidem: 141-1 1).
Horrenbestez, alegiaren erakutsia eta hautatze-ekintzaren ondorioa bat datoz, eta
ebaluazioa, ondorioz, kontakizunaren bilbean edo garapenean txertaturik dago.
Irakaspena egon daiteke edo ez: kontakizunaren ondorioa esaera orokor baten bidez
adierazteko aukera bat baino ez da.
Dena dela, zenbait adituk diote definizio estuegia dela Nøjgaardena, horien
artean Rodríguez Adrados-ek. Haren ustez, Nøjgaard muga zorrotzak ezartzen saiatu
zen alegiaren eta beste genero batzuen artean (hala nola, simila, alegoria, maxima,
etiologia, mitoa eta abar), malgutasunik gabe, ez baitzen gai izan onartzeko kontakizun
jakin bat bi generotan sailka daitekeela aldi berean, zer-nolako ingurumarian agertzen
den. Halaber, Adradosek deitoratu zuen Nøjgaarden definizioak ez aipatzea alegiaren
izaera satirikoa eta kritikoa. Are irmoago gaitzetsi zituen Adradosek definizioko action
morale eta évaluation esamoldeak; izan ere, egon badago alegia moralzale gisako bat,
baina halako alegiak bazterreko osagai izan dira alegia-bildumetan.
Hala, bada, Rodríguez Adradosek zeregin zailtzat jo zuen alegiaren edukia eta
forma zedarritzea, bi ikuspegi desberdin daudelako lehian, alegiaz ari garenean: ideia
modernoa eta ideia zaharra (1979: 17). Bildumetatik dator, hain zuzen, ideia zahar hori,
Demetrio Falerokoak, K.a. IV.ean, egin zuen lehen bildumatik eta geroztiko
bildumetatik. Anekdota, ipuin, nobela, maxima, txiste eta abarrekin nahasian agertzen
ziren animalia-alegiak bilduma haietan:
Efectivamente, estas colecciones modelo contienen a más de fábulas animalísticas (y de
fábulas en que intervienen plantas), otras en que se narran relatos relativos a dioses u
hombres y que podemos calificar alternativamente de mitos o anécdotas; o bien de
cuentos, novelitas, etc. (ibidem: 17).
1