Alegia klasikoak euskaraz Isopeteko, La Fontaineren eta

VI. Euskal berridazleen alegiak
Daranatzen testu batean aurkitu dut (1908: 123): “Le fini de ses productions poétiques a
valu à M. Adema le nom de «La Fontaine basque»”. Poeten mailara altxatzen du,
nolanahi den, deitura horrek Adema.
Poeta izaera horretaz, Ales Bengoetxeak dio Adema ia-ia poeta dela,
“poetatasunaren mugetan” dagoela (in Adema, 1991: 18). Nonbait, “herri xehearentzat”
idatzi zuelako eta “ez jende ikasiarentzat” (ibidem: 19). Edota, bestela esanda, jende
ikasiarentzat ez idatzi arren, erdiespen poetiko bikainak biribildu zituelako. Edozein
modutan, Bengoetxearen ustez, Ademak “birsortze lan izugarria” egin zuen eta haren
lana ez zen itzulpen hutsa izan.
Zabalkundea
Hil ondoan, 1908an, RIEVen plazaratu ziren Ademaren neurtitzak zazpi sailetan.
V. sailean, “Fables. Artzain beltxaren neurthitzak” izenburuaren pean, “Aintzin hitzak”
eta 18 alegia datoz, denak neurtitzez. Alegien aldaera guztietatik, azken bertsio gisa
hartu behar dira RIEVekoak, beraz. Hori dela eta, lehenago aldizkarietan
argitaratutakoen aldean, oso aldatuta daude RIEVeko horiek: ahapaldi gehiago dituzte,
hitz eta izenburu batzuk aldatuta daude… Lehenengo 16 alegiak ordurako argitaratuta
zeuden; 17.a eta 18.a, berriz, ez. Hala ere, bi hauek, “Tripota” eta “Elhez ez, nahiz biz”,
hurrenez hurren, nire ustez, ez dira alegiak. “Tripota”-k badu antz handia Perraulten
“Les souhaits ridicules”-ekin, are gehiago, bertsozko ipuin horren bertsio murriztua da
(cf. Perrault, Contes 1697). “Elhez ez, nahiz biz”, berriz, irudipena dut pasadizo
barregarri bat dela, alegia modura kontatua.
Hil ondoren aldizkari ugaritan ere plazaratu dira Ademaren alegiak banakabanaka,
hala nola Eskualduna, Baskonia, Euskaria, Eskualdunentzat Almanaka, Euskal-
Erria Guziak eta Herrian.
Geroago, 1991n, Kantikak eta Neurtitzak liburua dugu, EEEk argitaratua eta
Ales Bengoetxeak apailatua. Gratien Ademaren bizitzari eta obrari buruzko hitzaurrea
du liburuak, eta hiru neurtitz sail. Bigarrenean Ademaren alegiak datoz, RIEVen
argitaratu ziren bezal-bezala. Aldaketa bakarra dago, hala ere: alegia bakoitzaren
229