Alegia klasikoak euskaraz Isopeteko, La Fontaineren eta

VII. Ondorioak
moral bat txertatzeko (Goyhetche); ez itzultzea (Adema, Mendizabal,
Arregi).
Generoaren ikuspegiari dagokionez, patriarkalismoaren isla nabaria da
zenbait egileren alegietan: emakumea menpekoago agertzen da (J.A.
Mogel), generoen arteko banaketa tradizionalari eusten eta iraunarazten
zaio (Iturriaga), misoginia-zantzuak erakusten dituzte (Iturriaga),
emakumeei buruzko topiko gutxiesgarriak irakur daitezke (Goyhetche),
eta zenbaitetan ‘gizona’ neutro gisa erabiltzen da (Arrese Beitia, Altuna,
Leon, Biguri).
Berridazle guztiek testua lautu egin zuten, euskal irakurle xehea gogoan
zutela. Prozedurarik ohikoenak honako hauek dira: xehetasunak kentzea
(Bizenta Mogel); kultura-erreferente arrotzak, literatura-alusio jasoak eta
metaforak ezabatzea (J.A. Mogel, Moulier, Leon); erdal adjektibazioa
murriztea (Iturriaga); hiztegi berezitua soiltzea (Iturriaga, Archu); lexiko
jasoa eta lexiko zaharkitua apaltzea (Adema, Biguri); oin-oharrak
erabiltzea (Goyhetche); parentesi artean sinonimoak ematea (Intzagarai,
Altuna); zati osoak eta deskripzio oparoak inaustea (Intzagarai);
narrazioa eta argumentua xehe-xehe ematea (Mendizabal, Arregi)…
Eletsu jokatu zuten bestetan, euskal irakurle xehea gogoan: elipsi
narratiboak esplizitatuz (Bizenta Mogel, J.A. Mogel, Mendizabal),
azalpenak gehituz (Goyhetche), xehetasunak eta deskripzioak ugalduz
(Bizenta Mogel, Moulier, Mendizabal), alegiari ipuinen moduko bukaera
erantsiz (Moulier). Beste egile batzuek bertsokeraren ondorioz behartu
zuten beren burua eletsu jokatzera (J.A. Mogel, Goyhetche, Biguri).
XX. mendearen bigarren erdialdean alegia ipuin klasikoen egituran
moldatzen hasi zen. Orduan hasi ziren irudidun liburu-bildumak
argitaratzen, eta alegiak bildumak osatzeko hautatu ziren. Dena dela,
lehendik zetorren joera zen ipuin-egiturara lerratze hura: Intzagaraik,
esaterako, alegiak ipuin bihurtu zituen. Joera areagotu zen gero, alegien
bertsioei tradiziozko ipuinen hasiera-formulak egokituz, zenbakien
erabilera berezia erantsiz… Mendizabalek, Arregik eta “Haurtxoa” eta
“Urtxintxa” didaktika-materialen egileek ere jokatu zuten hala.
379