Alegia klasikoak euskaraz Isopeteko, La Fontaineren eta

Alegia klasikoak euskaraz
Guztiz ezkorra zen Zabala, ordea, euskaldunon euskararekiko atxikimenduari
dagokionez. Izan ere, 1826an Ulibarri arabar euskaltzaleak Zabalari galdetu zion ea
bazuen gogorik euskarazko hiztegirik eta gramatikarik egiteko eta Forua itzultzeko.
Zabalak erantzun zion ez zuela merezi hainbeste diru eta denbora xahutzea gero inork
erosi eta irakurri behar ez bazituen 41 . Euskararen orduko egoeraren berri ematen digu
datu horrek.
162
Poetika
Asko idatzi zuen Zabalak, prosan batez ere, sermoiak zehazki, Bizkaian eta
Gipuzkoan predikuak egiteko (Arejita, 1998: 3). Genero didaktikoa da sermoigintza,
irakasteari lotua, eta, uste izatekoa denez, alegiek helburu hori berori badutelako hautatu
bide zuen alegiagintza bilbotarrak.
Uste hori finkatzeko, interesgarria da oso alegiei egin zien “Berba-aurrecoa”
(Zabala, 1907: 91-92). Aitzakiak jarriz zuritu nahi izan zuen bere zaletasuna: “¿Noc
esango eustan neuri ipuin-guiñan eguingo nevala?”, “... etzala ori ez ene bururaco, ez
ene bici-moduraco”, eta makalaldi batean idatzi zituela. Alegia batzuk bereak zirela
adierazi zuen, berak apainduak eta biribilduak; beste alegia batzuk, berriz, inorenak
zirela eta “Bizcai-coratu” egin zituela. Gainera, Bizenta Mogelen hitzaurreko ideia
batzuk kopiatu eta ipuinzaletasunaz eta Peru eta Mariaren ipuinen sustraibakotasunaz
jardun zuen Zabalak: “Baakit nic gueure euscaldunac ipuinzaleac direala. Gogoan dot
oraindo celan umetan entzun gueroazan aoa zabalic eta adurra erigula, Peru ta Mariaren
ipuin sustraibaacoac” (cf. Bizenta Mogel, 1804: 7 eta 10).
Eta alegiagintza zeregin dongea edo alferren egitekoa ez dela argi uzteko, bere
ogibidearen arlora ekarriz, ebanjelioko parabolak (cf. Goyhetche, 1852: VI) 42
irakurtzeko dio, hango ipuin, ikaskizun eta irudietan aurkituko baitu irakurleak
aurreiritzi horiek uxatzeko modua.
41
Ikus Ulibarriren Gutunliburua, 1975: 1826ko epaillaren 1eko Ulibarriren gutuna eta 1826ko
martiaren 9ko Zabalaren erantzuna.
42
Urte batzuk geroago, Goyhetchek idatzi zuen alegiak direla “Ebanyelioco parabola eta
comparantcen idurico condaira labur batçu...”