Alegia klasikoak euskaraz Isopeteko, La Fontaineren eta

VI. Euskal berridazleen alegiak
Generoaren ikuspegia. Androzentrismoa: ‘gizaki’, ‘espezie’ edo ‘dena(k)’
eman beharrean, ‘gizon’ eta ‘gizonak’ eman zituen:
Sans les Dauphins tout eût péri.
Cet Animal est fort ami
De notre espèce… Lf 149
Izurdeak izan ez balira gizonik gehienak ez ziren
itotzetik libratuko. Baina gizonaren adiskide finak
izaki beti izurdeak, oraingo honetan ere agertu
zuten beren balioa, gizonak bizkar gainetan hartuz
eta lehorrera garraiatuz. Men 5
Ipuin tradizionalen baliabideak. Hasieretan, omen eta bazen behin, tradiziozko
ipuinetan bezala:
Du raport d’un troupeu dont il vivait sans soins
Ba omen zen behin ardiak itsas ertzean
Se contenta longtemps un voisin d’Amphitrite Lf 139 zaintzen zituen artzain bat. Men 58
Un Lièvre en son gîte songeait… Lf 89 Bazen behin, bere kobazuloan sartua, erbi
izuti bat. Men 112
Zenbakiak: ipuinetako erabilera ezaguna, “hiru aldiz”. Jatorrizkoan, behin:
…Le Chien mourant de faim
Lui dit : Cher compagnon, baisse-toi, je te prie…
Lf 322
Hirugarren aldiz ere ekin zion [zakurrak] eskean,
baina bai zera!, astoak lehenean jarraitzen zuen…
Men 116
Konpentsazioa. Testua berrantolatzearen ondorioz, alegiaren hasierako
osagairen bat edo beste geroago berreskuratzen saiatzen da itzultzailea:
Ésope conte qu’un Manant
Charitable autant que peu sage…
Le Villageois le prend…Lf 227
…nekazari bat…
Onbera eta xeratsu izaki gizona, sugea hartu… Men 118
Esplizitu bihurtzea. La Fontaineren testuak dituen elipsiak bete egin zituen
Mendizabalek, askotan:
Et cependant viens recevoir
Le baiser d’amour fraternelle.
Ami, reprit le Coq… Lf 91
Adieu, dit le Renard : ma traite est longue à faire.
Nous nous réjouirons du succès de l’affaire
Une autre fois.
Lf 92
…jaitsi zaitez pixka batean eta eman diezaiogun
besarkada bero bat elkarri.
Laister konturatu zen oilarra dena gezurra zela eta
erantzun zion:
—Azeri adiskide… Men 9
Adibide honetan, azalpen didaktikoa gaineratu zuen:
L’un d’éponges chargé marchait comme un courrier ;
Et l’autre se faisant prier
Portait, comme on dit, les bouteilles… Lf 83
Azeria beldurrez dar-dar jarri zen bi zakur zetozela
jakin zuenean. Aguro aldegin ez baleza, hantxe
ehizatuko, harrapatuko zuten, bera, ehiztari izan
nahi zuena.
—Adizu, oilarra: oraintxe oroitu naiz banuela
beste egiteko bat ere eta banoa. Beste batez ikusiko
dugu elkar eta besarkatuko. Men 9
Noski, gatzak baino askoz ere pixu gutxiago
izaki esponjak, asto bat arin-arin zihoan bide
estu hartan; bestea, gatza zeramana, ordea,
astun-astun zihoan eta sarritan gelditu beharra
izaten zuen. Men 55
329