Alegia klasikoak euskaraz Isopeteko, La Fontaineren eta

Alegia klasikoak euskaraz
‘Ipuin’ hitzak hor alegiak ere hartzen ditu bere baitan. 33 alegia bildu zituen,
egile ugarirenak: “Elurmendi”, “Legoaldi”, Bizenta Mogel, “Igotz”, Iturriaga,
“Amilgain”, R. M. Azkue, N. Etxaniz eta besterenak.
Aldaketak egin zituen Onaindiak testuetan, ad usum delphini, haur-pentsaerari
eta gogoari begira: “Emen, esku artean daukazun au ume-liburua dan ezkero, aurgogoari,
pentsaerari dagokiozanak bakarrik aldatu ditut” 124 .
Erabilera handikoa izan zen liburua garaiko ikastoletan, eta kritika onak jaso
zituen. Hona, Ibiñagabeitiak Onaindiari berari zuzendutako gutun batean idatzitakoa
(Ibiñagabeitia/Onaindia, 1991: 221):
304
Jolasketa benetan izan iat atsegin eta ementxe nabil irakurri ta irakurri eztitan.
Lan eder eta bearrezkoa egin dozu geure aurtxo maitientzat; ikastoletarako beintzet
oiñarririk bikaiñena iarri dozu, eta zuk iarri oñarri sendo orren inguruan, etxerik apain
eta dotoreenak iaso al izango doguz. A zelako olerki, ipuin eta iolas bilduma ederra egin
dozun... (...) Zorionak bada, Onaindia maitea, alako lan ederrak ari dozuzalako gure
euskera errukarriaren alde. (Caracas'tik 1966'gko Dagonillak 2).
Geroago, Juan Anjel Etxebarriaren ekimena eta itzultzaile-kemena ditugu:
Phedro’ren alegiak (1965, 1966) eta Esopo’ren alegiak (1967) argitaratu zituen
jatorrizko hizkuntzetatik itzulita, eta ele bitan. Kultura, euskara eta apaizgaien
hezkuntza uztartu nahi izan zituen alegiok itzultzean.
Alegiak, beraz, batez ere, ikastoletako haurrentzako irakurgai moduan erabili
ziren, eta, neurri batean, herri-folklorearen beste genero narratibo batzuekin batera,
Haur eta Gazte Literatura ernetzen lagundu zuten.
70eko hamarkadan ikastolek gora bidean jarraitu zuten. Gipuzkoako Ikastolen
Federazioa 1969an sortu zen, ikastolen arazo eta premiei erantzun bateratua emateko
asmoz. Geroztik, eta xede berdinez, Iparraldeko Seaska (1969), Arabako Federazioa
(1974), Nafarroakoa (1976) eta Bizkaikoa (1977) sortu ziren.
Gorako bide horretan, Samaniegoren alegien euskarazko lehen bertsio osoa
argitaratu zuen Arabako Aldundiak, Josu Egea itzultzailearen ekimenez (Alegiak.
Fábulas, 1979). Ele bitan plazaratu zuen, euskaldun berrientzat lagungarri eta
ikastolako umeentzat baliagarria izatea helburu.
124 Grimm anaiek euren ipuin-bildumaren hitzaurrean adierazi zuten bezal-bezala.