Alegia klasikoak euskaraz Isopeteko, La Fontaineren eta

Alegia klasikoak euskaraz
350
Testu mailako azterketa
Objektuak eta izakiak. Badira aldeak eta ñabardurak objektu eta izakiei
dagokienez, errima- eta metrika-premiak eragindakoak, agi denez: harina, berza/jateko
ona (Sam 58, Bi 166); alguna gente/jende mordoa…hiru gizonen erdian…laugarren
batek (Sam 58, Bi 166); sin mosca, sin gusano/Ø (Sam 59, Bi 168); sin trigo y sin
centeno/Ø (Sam 59, Bi 168); tabique en medio/kobaren alboan (Sam 59, Bi 168).
Askotan erreferenteari izenondo bat erantsiz edo kenduz konpondu zituen premia
horiek: Cochino/Zerri mardul (Sam 58, Bi 166); Jumento/Asto meharra (Sam 58, Bi
166); Cigarra/Txitxar nagi bat (Sam 59, Bi 168); Hormiga/Inurri lagun bat (Sam 59, Bi
168); incauto Mancebo/Mutiltxo bat (Sam 61, Bi 172); estrecho lazo/lakio (Sam 61, Bi
174); la Codorniz sencilla/galeperra (Sam 61, Bi 174); Águila sangrienta/Arrano (Sam
62, Bi 176); Águila/Arrano harro gaiztoa (Sam 62, Bi 176). Jatorrizkoan ez dauden
erreferenteak asmatu behar izan zituen, beste batzuetan, errima- eta metrika-premia
horietara egokitzeko: Ø/soroan eta mendian.
Bestetan, halako trufazko edo ironiazko kutsu moduko bat hartzen du
erreferente-aldaketak. Elizgizonen jatun-ospea agerira azalduz, jite antiklerikala hartzen
du itzulpenak:
Llegó el Joven al final de la jornada,
Olvidando sus máximas primeras,
A ser devorador como las fieras. Sam 220
lotsarik gabe orain zituen
bisitatzen sukaldeak,
azkenik hura bezain jatunak
ez ziren ezta fraideak. Bi 704
Izen bereziak. Pertsona-izenak berdin-berdin eman zituen, oro har:
Esopo/Esopo (Sam 62, Bi 176); Fedro y La Fontaine/La Fontaine eta Fedro (Sam 78, Bi
236); César/Zesar (Sam 82, Bi 246); Pedro el zar/Petro tsarra (Sam 202, Bi 650); Aníbal
y Escipión/Anibal eta Eszipion (Sam 204, Bi 654); Fabio/Fabio (Sam 207, Bi 662);
Anarda/Anarda (Sam 206, Bi 660); Farinelo/Farinelo (Sam 210, Bi 670); Misón/Mison
(Sam 214, Bi 684). Inoiz, soildu egin zituen: Pedro Ponce/Pedro (Sam 212, Bi 676);
Juan Carranza/Juan (Sam 212, Bi 676). Bakarren bat ez zuen itzuli: Octavio/Ø (Sam 89,
Bi 268). Bakanen bat naturalizatu egin zuen: Juan Regaña/Pello (Sam 144, Bi 468).
Geografia-izenak eta geografia-izenekin lotutakoak itzultzeko ez zuen estrategia
bateraturik erakutsi. Batzuetan, eman egin zituen: Calabria/Kalabria (Sam 82, Bi 246);
África/Afrika (Sam 202, Bi 650); Tetuán/Tetuan (Sam 203, Bi 652); Zama/Zama (Sam
204, Bi 654). Beste batzuetan, ez: queso fresco de Holanda/gazta (Sam 65, bi 184);