Alegia klasikoak euskaraz Isopeteko, La Fontaineren eta

Alegia klasikoak euskaraz
(Sam 212, JAM Eiz), Juan Carranza el prudente/Don Bildur 37 (Sam 212, JAM Eiz). Eta
euskaldunduz: Juana/Praisca (Sam180, JAM Catu lapur).
Animalien izenak euskaldundu egin zituen batzuetan: Micifuz/Missichu
(Sam180, JAM Catu lapur); Sultán/Churi (Sam 201, JAM Chacur bijac). Bestetan ez
zituen aldatu: Zapirón/Zapiron (Sam180, JAM Catu lapur); Pinto/Pinto (Sam 201, JAM
Chacur bijac). Beste batzuetan ezabatu egin zituen: El señor Mirrimiz, gato de
maña/Catua (Sam198, JAM Catua eta chorijac).
152
Paremiak. Ez zuen estrategia finkorik erabili paremiak berridazteko orduan.
- Batzuetan, literalki itzuli zuen, baina emaitza ez daiteke har XHko paremiatzat:
Prestad auxilio, si quereis hallarlo. Sam 109 Nai dabenac aurquitu
Laguna premia orduban
Bestiai euren estuban
Biar deutse lagundu. JAM Cha
- Bestetan, libreki itzuli zuen:
No anheles impaciente el bien futuro;
Mira que ni el presente está seguro. Sam 81
- Bestetan, paremia baliokide gisakoa sortu zuen:
Darabillena ondasun macala
Ontzi auscor ta argaletan,
Ezer baga escu utsetan
Gueldituco da beriala. JAM Nes
Quien malas mañas ha…Sam 173 38 Azeria ilten bada zarrez
Egongo da beteta guiratsez. JAM Aze 39
- Bestetan, jatorrizkoan ez egon arren, paremiaren bat tartekatu zuen:
[Ø] Sam Asco direla zaietan zioguijac
Urunetan barriz eroeguijac. JAM Catu lapur 40
Literatura-alusioak. Adibide honetan Juan Antoniok Cervantesen literaturapertsonaiari
eta literatura-pasarteari eutsi zien:
El prudente temeroso,
A una encina se abalanza,
Y cual otro Sancho Panza,
En las ramas se salvó. Sam 212
Don Bildur Jaunac orduban
Arech batera igo eban,
Sancho Panzac eguin eban moduan
Alanche vicitzia gordetacuan. JAM Eiz
37
Berceoren obrako erreferentzia.
38
Esakun ezaguna da gaztelaniaz Erdi Aroaz geroztik, gutxienez: “Quien malas mañas ha, tarde
o nunca las perderá” (O’Kane, 1959: 154).
39
Mokoroan eta Garaten ez da ageri. Bai, ordea, honako hauek: Azeriak ile zaharra uzten du
baina aztura zaharra ez; Azeri zaharrari ilea joan, baina antza ez eta beste asko.
40
Peru Abarcan erabili zuen eta azalpentxoa eman (1881: 121): “Zaijetan ziogi, urunetan ero.
[...]. Esan gura dau, zai apur bat galdu eztedin bildur ta ikara; ta uruna ondatuba gaiti ardurarik ez”. Cf.
OEHn, halaber, ‘zogi’ sarrera: «"Prudente, avisé, circunspect, sage. Zahietan zur, zogi, iriñetan ero,
prudent quand il s'agit de son et fou quand il s'agit de farine"».