Alegia klasikoak euskaraz Isopeteko, La Fontaineren eta

Su casita de tierra y sus legumbres. Sam 66 Icaren artean. Itu 23-24
VI. Euskal berridazleen alegiak
- Beste batzuetan desbideratu egin zen. Adibide honetan, literatura-egileen
gorabeheretatik kristauen (edota jende xehearen) hezibidera jauzi egin zuen:
zuhur jokatzeko urrutiko liluren aurrean:
Hay autores que en voces misteriosas,
Estilo fanfarrón y campanudo
Nos anuncian ideas portentosas;
Pero suele a menudo
Ser el gran parto de su pensamiento,
Después de tanto ruido, solo viento. Sam 91
Onela guerta oi da cristabac
Maiz urrutico gauzaquin,
Argatica guc
Bizi beagu
Gure errepain zarraquin,
Gueldi ez gaitezen
Asco bezala
Guero chalma andi batequin
Urrutitica
Eguiñagatic
Inchaurrac soñu andiac,
Alderatuta
Izan oi dira
Ascotan inchaur chiquiac,
Egia andi au
Eracutcitcen
Digu esperienciac. Itu 109-110
Kasu honetan, moralistago jokatu zuen Iturriagak. Izan ere, Samaniegok mezu
praktiko, lurtar eta laiko bat eman zuen gaztelaniazko errefrauaren esanahia
iraultzean eta ezeztatzean: ongia egiteko, zehatz jakin behar dela onuraduna nor
den. Iturriagak, aldiz, ongiaren eta gaizkiaren dikotomia doktrinala azpimarratu
zuen, zikoinaren ontasun berezkoa eta otsoaren gaiztotasun berezkoa
nabarmenduz:
Haz bien, dice el proverbio castellano,
Y no sepas a quién; pero es muy llano
Que no tiene razón ni por asomo :
Es menester saber a quién y cómo. Sam 84
Errepañac oi dio
Eguin ezazu on,
Eta eguin ezazu
Ez daquizula non.
Otso gaiztoa beti
Gure igues dabill,
Beldurrez ez dezagun
Atzeman, eta ill;
Eta cigoña berriz
Bici da gurequin
Ceren ez dizaioque
Iñorc gaitcic eguin. Itu 77-78
Adibide honetan ere moralistago jokatu zuen hernaniarrak, jatorrizkoan ez
baitago langileen aldeko eta alferren aurkako portaera-eredurik:
Pues ahora, que yo como,
Baila, pese a tu cuerpo. Sam 60
Ni len necatu eta
Banoa jatera,
Zu gueldi egoncera,
Zoaz cantatcera.
Lagundu bear zaio
Bearguilleari,
Ez ordea beñere
189