Alegia klasikoak euskaraz Isopeteko, La Fontaineren eta

Alegia klasikoak euskaraz
Hala ere, eskuizkribuan baino zazpi alegia gehiago jaso zituen Zabalak bere
argitalpenean. Zazpi alegia horiek Euskal-Erria aldizkaritik jaso zituen.
250
VI.6.4. Jose Artola Elizetxea (1864-1929)
Donostian jaioa. Ramon Artolaren semea. Linternero eta margolari, lanbidez;
idazle, antzerkigile eta aktore, zaletasunez 87 .
Asko idatzitakoa, Euskal-Erria aldizkarian, batez ere, eta beste zenbait
aldizkaritan: Euskalzale, Ibaizabal, La Unión Vascongada… Alegiak eta bestelako
olerkiak idatzi zituen, batik bat. Baita antzerkia ere. Alor horretan, “Euskal Fedea”
antzerki taldeko kiderik garrantzitsuena izan zen urtetan.
Sari asko irabazi zituen Lore-Jokoetan, horietako batzuk bere alegiekin. Plazako
gizona, alaia eta umoretsua. Izaera herrikoi hori haren testuetako hizkeran islatzen da.
Alegien tonua erregistro horretara emana dago; ez du estilo hanpaturik onartzen.
Antonio Zabalak 1961ean argitaratu zituen Jose Artolaren zenbait bertso; horien
artean, zortzi alegia.
Corpusa eta iturriak
Alegia asko idatzi zituen, 63 guztira. Gehienak asmatuak dira; banaka batzuek,
hala ere, jatorri klasikoa dute.
Alegiok irakurri ostean, aita Ramonek erabili bezalakoxe estrategiak baliatu
zituela begi bistakoa da, jatorri klasikoa dutenei dagokienez: protagonistak, lekuak eta
egoerak aldatu zituen Pepek berridazketa horietan, eta, hala, iturri klasikoak ezkutatu
egin zituen. Guztiarekin, argumentuek edota egoerek jatorriaren aztarna utzi digute,
zenbaitetan. Honela banatu ditut, hortaz, Peperen alegiak, iturria zein den: 1, Esoporena;
2, La Fontainerenak; 2, Samaniegorenak; 12, hibridoak 88 . Beste 46 alegiak bestelako
iturrietakoak edo asmatuak dira 89 .
87
“Maritxu nora zoaz” kanta ezaguna ere Pepe Artolak idatzi zuen.
88
Eskema metodologikoan adierazi bezala, ez dut egingo autore honen testu mailako
azterketarik, bere lanak ez baititu betetzen bertan adierazitako irizpideak.
89
Horiek guztiak zein diren jakiteko, honako datu-base hauetara jo dezake irakurleak: Jon Bilbao
(1976), Julen Urkiza (1999).