Alegia klasikoak euskaraz Isopeteko, La Fontaineren eta

VI. Euskal berridazleen alegiak
idatzi zituenean. Gure Herria aldizkarian agerturiko alegien hartzailea nor zen, halaber,
argi dago, “Haurren chokoa” zeritzan sailean argitaratu baitzituen.
Corpusa eta iturriak
Garaiko aldizkarietan hasi zen Oxobi alegiak argitaratzen, 1922tik aurrera. Gure
Herria, Escualduna eta Aintzina aldizkarietan, hain zuzen. Kontuan hartu behar da
Oxobik poema bera leku eta garai ezberdinetan argitaratu zuela, aldaketa batzuk eginda,
hitzak aldatuz edo bertso osoak aldatuz nahiz ezabatuz, Gratien Ademak egin zuen
antzera.
Aldizkarietan barreiaturiko zenbait alegia jasota, Alegiak liburua argitaratu zuen,
1926an. Oso liburu landua da, umeei atsegina pizten dien horietakoa, Garmendiaren
marrazkiez hornitua. Liburua Axular idazleari eskaini zion lehen poeman. Ondoren, 14
poema datoz, eta horietatik 13 dira alegia, “Etxea” izenburukoa ez baitzaio lotzen
generoari. Liburu honi buruz, Gure Herria aldizkarian, aldizkariko arduradunek ohar
bat idatzi zuten “Bi garratoinak” alegiaren ondoan (1926: 3. zka., 144): “Alegia hau
bezalako hamalau badira, ahotik ezin utziak, Baionan agertuak, chez SORDES,
Imprimeur, Quai Galuperie. BAYONNE. Oro potretekin, irriz leher egitekoak baitira
hauk ere. Pollitagorik ez dugu nehun ikusi”. Alegietan ageri diren pertsonaiak,
elkarrizketak eta umorea xede-hizkuntzan onargarriak direla erakusten du ohar horrek;
kultura-gidoien barruan jardun zuela Oxobik, xede-kulturan onargarri ziren moldeen
baitan aritu zela.
1944an, Haur elhe haurrentzat plazaratu zuen. 18 poema ditu, eta horietatik 11
alegiak dira.
Nik, orain arte legez, alegia bakoitzaren lehenengo agerraldia hartu dut
azterketarako. Beraz, honako hauek jaso ditut: Gure Herriako 21 alegia (“Astoa eta
Hiru Jabeak” baztertu dut oinarrian ez baitu nire azterketako iturririk), Escualdunako
alegia bat, Aintzinako beste bat eta Haur elhe haurrentzat liburuko bost alegia, ordura
arte argitaratu gabeak.
Iturriari buruzko arrasto txiki bat 1926ko Alegiak liburuko aitzinsolasean utzi
zuen Oxobik: “Eskuaraz jauntzi ditut bertzek ametsturikako alegia batzu.” Bertze hori,
duda barik, La Fontaine da. Horixe diosku Haritxelarrek: “La Fontaine frantses alegia
271