Alegia klasikoak euskaraz Isopeteko, La Fontaineren eta

VI. Euskal berridazleen alegiak
Liburua irakurrita, 19 alegiak dute zerikusia tesian darabiltzadan iturri
klasikoekin. Honela banatu ditut: Esoporen corpusean 2, La Fontainerenean beste 2 eta
hibridoak 15. Izan ere, ezinezkoa da 15 horiek egile bati egokitzea. Hain daude aldatuak
jatorrizkoaren aldean, ezen gaiari baino ez baitakioke antzeman.
Gainerako guztiak, 11 hain zuzen, kanpoan utzi ditut. Horietako batzuk euskal
ipuin tradizionalak dira, jatorriz, eta alegia tankera eman die Etxebarriak. Hain zuzen,
urteotako joeraren alderantzizkoa; izan ere, ipuin-tankera ematea izan baita alegiaberridazleen
joera nagusia. Honako hauek dira: “Mari Anbotokoa eta olagizonak”,
“Perutxu, jentilak eta garia”, “Zozoa, ipurtikara eta txindorra”, “Lamiña eta neskatoa”,
“Perutxu, jentilak eta errota” eta “Perutxu, jentilak eta burdingintza”. Beste alegia batek
Grimm anaien ipuin batean du oinarria: “Basajauna eta gizona” (“Der Wolf und der
Mensch”). Euskal folklorearen altxorretik ateratako alegia bat dago: “Kukua Euskal
Herrian”. Beste bat Axularren etsenplu batetik: “Kirikinoa eta umegintza”. Bestelako
iturrietatik: “Aita zaharra asilora barik etxera” eta “Saia eta azeria” 135 .
Ondorio gisa, esan daiteke Etxebarriak ahozko tradizioko kontakizunak (alegiak,
ipuinak, ohiturak) moldatu zituela bertsozko alegien tankeran.
Euskaratzailea Lanak Noiz Alegiak:
zenbat, nola
Iturriak
Juan Manuel Gure fabulak bertsoz 1996 30 hn 2 Eso
Etxebarria
2 Lf
15 hibri
ETXEBARRIA AYESTA, Juan Manuel (1996). Gure fabulak bertsoz. Mota, neurri,
errima eta soinu ezberdinez. Bilbo: Ibaizabal
[“Txirritxirria eta inurria” hibri. “Azeria eta txakurra” hibri. “Txakur denagura eta
dena beharrekoa” Eso 178. “Belea eta azeria” hibri. “Artzain gezurtia eta otsoa” hibri.
“Urregorria galondopean” hibri. “Baga-usoa eta inurria” hibri. “Txakurra eta haragia”
hibri. “Erbia eta dortoka” hibri. “Baserritar zekena eta urregorria” hibri. “Oihaneko pizti
izurriketaren epaiketa” hibri. “Sugea eta nekazaria” Lf VI-13. “Azeria eta mahatsak” hibri.
“Gizonaren adina” Eso 139. “Mutil batek neska maitale bi” hibri. “Basahuntza eta iturria”
hibri. “Baserritarra, ezkurra eta kalabaza” hibri. “Neska ederra neskazahartuta ezkondu”
Lf VII-4. “Baserritarraren seme konponduezinak” hibri.]
135 Eskema metodologikoan adierazi bezala, ez dut egingo autore honen testu mailako
azterketarik, haren lanak ez baititu betetzen han adierazitako irizpideak.
337