Alegia klasikoak euskaraz Isopeteko, La Fontaineren eta

Alegia klasikoak euskaraz
32
II. 1. Alegia, Greziar Aroan
Garai hartan baziren zenbait alegia-mota: alegia politikoak, gizarte-kritika
zerabilten alegiak eta, batez ere, bizitzari buruzko jakinduria aditzera eman nahi zuten
alegiak. Oro har, jende xehearentzako aholkuak izaten ziren, eguneroko bizimodu
latzean aurrera egiteko kontseiluak. Sarritan, erregimenaren aurkakoen edota esklaboen
ahotan jarriak, gizarteko indarkeria eta justiziarik eza salatu nahi zituzten halako alegiek
(Rodríguez Adrados, 1979: 173).
Alegiak egoera mistoak, nola tragikoak hala komikoak ere, erakutsi zituen
greziar literaturan tragediaren eta komediaren banaketa gertatu arte (ibidem: 177).
Halere, alegiek beti zuten osagai komikoren bat edo beste, nola edo hala (ib.: 179).
Aristofanesen obran (K.a. V.ean), jada, gertatu zen banaketa, eta alegia mitotik bereizi
zen (ib.: 249).
Poetak norbaitentzat egindako etsenplu gisa aurkeztu ohi zuen alegia, testu
zabalago baten barruan. Alegia etsenplu bat zen, beraz, eta beti zuen lehen termino bat,
esplizitua zein inplizitua.
Hasiera hartako alegia poesia lirikoa zen, eta poeta, lehen pertsonan, ‘zu’
batentzat mintzo zen, neurri janbikoan 4 batez ere, satira-kutsua baitzuen halako
bertsokerak. Alegiak festetan eta oturuntzetan jaio ziren, eta aurkariaren kontra
erabiltzen ziren, elkarren arteko lehian (Morocho, 1994: 31).
Alegia esopoarraren aitzindariek alegia bat edo bi, gehiago ez, idatzi zituzten
beren obren barruan. Lehenengo alegiaren lekukotasuna K.a. VIII. mendekoa da.
Hesiodok kontatu zuen hitz neurtuz, eta “Belatza eta Urretxindorra” du izena 5 .
Ezagutzen dugun alegia greziarrik zaharrena da. Horregatik, Kintilianoren iritzian,
Hesiodok asmatu zuen generoa.
4 Senario janbikoa komediako elkarrizketetako neurri herrikoia zen, kultura handirik ez
zutenekin erabiltzeko bertsokera aproposa (Mañas, 1998: 29).
5 Alegia hori Lanak eta egunak izeneko lanean dago txertatua. Klase ertainaren aldeko obra izan
zen hura, eta lanak dakarren onuraz dihardu. Etorkizun iluna saihesteko aholkuak eskaintzen dira alegia
horretan. Garaiari buruzko gogoeta ezkortzat hartzen da. Hesiodoren anaia Persesek seniparte osoaz
jabetu nahi izan zuen, eta idazleak amore eman zezan kontseilatu zion, ahula zelako, eta erregeei esan
zien ezen Zeusek onetsi eta berretsitako justizia hartu behar zutela aintzat: legeei men egiten dienak
aurrera egiten du.