Alegia klasikoak euskaraz Isopeteko, La Fontaineren eta

Alegia klasikoak euskaraz
Hartzailearen klase soziala aztertzeari ekin zion gero Nøjgaardek. Garaiz garai
joanik, adierazi zuen K.a. VIII. mendean hasitako aristokraziaren eta burgesiaren arteko
gizarte-gatazka VII. mendean barrena gauzatu zela eta, ondorioz, VI.aren hasieran
boterea kendu ziola burgesiak aristokraziari. Alegia garai hartantxe jaio zenez gero, eta
gainera, gizarte-borroka hura aipatzen duten egileen lanetan agertu zenez gero (Hesiodo,
Arkiloko), neurri batean ulertzekoa dela, Crusiusek egin bezala, harremanetan jarri
izana bi gertakariok: alegiaren sorrera eta iraultza. Modu bertsuan, Esopo gizarte-klase
apalenen adierazpidetzat hartua izan delako, alegia proletarioen arma bihurtu zela esan
du zenbaitek (Hausrahtek, esaterako), baina halako baieztapenak neurriz gainekoak dira
Nøjgaarden ustez, eta ez zitzaion bidezkoa iruditu halako loturak egitea; izan ere, ohartu
zuen ikertzaile horiek (Crusius, Hausrath, Vico, Meuli…) irudimena erabili zutela,
gertakari- eta lekukotasun-urritasuna ordezteko. Esoporen figurari, esaterako, aldaketa
ugari eragin zaizkio mendeen joanean. Antza denez, gainera, Esopo esklabo izan zelako
ideia inolako oinarririk ez duen ustea baino ez da. Bestalde, Nøjgaardek esan zuen ezen
beren testuetan alegiak idatzi eta tartekatu zituzten lehenengo idazle haiek (Hesiodo,
Arkiloko, Simonides eta Estesikoro) estuasunik gabeko burgesak izan zirela.
Nøjgaardek ez zuen, beraz, inolako iraultza-zantzurik ikusi alegietan; aitzitik, ezarritako
ordenari eusteaz dihardutela Esopo, Estesikoro eta Aristotelesen alegiek. Alegia genero
kontserbadorea delako ustearekin Gasparov ere bat dator; beste batzuk, García Gual
tarteko, ez dira hain ados, eta generoa, bere sorreran behintzat, zapalduen adierazpide
izan zela azpimarratzen dute (ikus bedi “I. 1. 2. 2.” atala). Garai hartaz, beste ezer ezin
da ziurtatu alegia orduko denboran guztiz herrikoia izan zela baino, Nøjgaarden iritzian.
Atenasko garai loriatsuaz, La fable antiqueren egileak adierazi zuen alegia
genero bizia izan zela atenastar helduen eguneroko bizimoduan, eta ez dagoela inolako
aipamenik ez haurrez ezta eskolaz ere. Eta horregatik pentsatu beharko genukeela
publikoa ez zela gizarte-maila apalekoa, Atenasko hiritar libreak baizik; are kulturamailarik
jasoena zuen jendea ere: Sokrates, Aristoteles eta Demetrio. Falta dugula
jakitea nola hedatu zen herri xehearen artean eta, baita ere, genero aski noblea ba ote
zen edo ez, atenastarren usadioan.
Aristotelesen garairako, K.a. IV. mendean, alegiak galdua zuen ospea: alegia ez
zen jada jakintsuen generoa. Hala ere, herri-oradoreei ondo zetozkien alegiak, masei
ongi pasarazteko. Aristotelesek ez zuen aipatu alegia bere Poetikan, ez zelako behar
24