Alegia klasikoak euskaraz Isopeteko, La Fontaineren eta

Alegia klasikoak euskaraz
- Hartzailea honnête homme 7 duelako, hizkuntza natural eta garbian idatzi behar
du idazleak. Hizkuntza modu hori espiritu finaren adierazle eta edertasunaren
adierazpide da. Honelakoxea da honnête homme hori: edertasuna estimatzen duen gizaki
laua.
- Egile klasikoek imitatu egin zuten. Hala egin zuen La Fontainek ere: inspirazio
iturri asko izan zituen. Sortzailea izan zen, hala ere, imitazioa erabiltzean. Imitazio
sortzailea da, beraz, La Fontaineren imitazio modua; mirabekeriarik onartzen ez duen
imitazioa. Dandreyk honela mugatu zuen: “une imitation libérale, qui ne soit point un
esclavage” (1992: 110).
- Hizkuntzaren aldetik, arau hertsiak indartu ziren klasizismoan: arkaismoak,
dialektalismoak eta neologismoak baztertu ziren. Horrek pobretu egin zuen hizkuntza,
idortu eta zurrundu. La Fontaineren hizkuntza-hautua, aldiz, bestelakoa izan zen: onartu
egin zituen hitz mota horiek guztiak eta gehiago.
Laburtuz, aldi berean klasiko eta moderno izan zen frantses alegialaria: La
Fontainek ideia klasikoenganako maitasuna eta joera berrien onarpena nahasi zituen
(Ozaeta, 1997a: 13). Egokitu egin zen doktrina klasikoaren mugen barruan baina, aldi
berean, burujabea izan zen (ibidem: 22).
Hona Dandreyren hitzak, ondo adierazi baitzuen La Fontaine zertan den klasiko
eta zertan moderno:
94
...d’un côté l’imitation des Anciens et de la Nature, le plaisir au service de l’instruction,
la maîtrise des règles et le goût le plus sur, fait d’harmonie, de mesure, d’équilibre et de
discrétion. De l’autre, (...) l’esthétique galante et le plaire mondaine, une revendication
de nouveauté sans complexe, un goût irrépressible pour la diversité jusqu’au seuil de
l’irrégularité (1992: 106).
Alegiagintza modernotu eta indarberritu zuen La Fontainek, eta bere ekarpenen
berri paratestuetan eman zuen. Esaterako, alegiaren osagaiak zein diren adierazi zuen
“Préface”-an:
L’apologue est composé de deux parties, dont on peut appeler l’une le corps,
l’autre l’âme. Le corps est la fable ; l’âme, la moralité (La Fontaine, 1991: 9).
7 Honnête homme hori nola edo hala ezaugarritzeko, Pascal-en Pensées erabiliko dut, Narbaitzen
euskarazko bertsioan: “Ez dadila [norbaitez] erran ahal « matematikaria » ez dela etare « predikaria »,
ez etare « mintzatzaile ederra », bainan « gizon zuzena ». Denek kalitate daukaten hori zaut bakarrik
gustatzen. Norbait ikustean haren liburuaz orhoitzea, marka txarra...” (1980: 35).