Alegia klasikoak euskaraz Isopeteko, La Fontaineren eta

More documents

Recommendations

Info

Alegia klasikoak euskaraz Isopetetik zuzenean hartu ordez, zeharbidez bestelako iturrietatik eta baita ahozko tradiziotik ere hartu bide zituelako 1 . Iturri zeharkakoak izan edo iturri zuzenak izan, Esopo eta Isopeten agertzen diren alegia batzuetako gaiak baliatu zituen Urdazubiko idazleak, lau etsenplutan, gutxienez, euskal irakurlea onbideratzeko eta salbatzeko. Honako etsenplu hauetan ditugu alegiak: 118 - “Xinhaurriaren gobernuaz” diharduen etsenplua (Axular, 1977: 35-37). Axularrek Prov. laburdura eman zuen iturri gisa. Esopok ere jorratu zuen gaia 2 . Nagientzako aholkua da, zuhurtziaz jokatu eta lanean has daitezen. - “Bi xakur gazte”-en etsenplua (Axular, 1977: 93-95). Axularrek Plutarc. laburdura eman zuen iturri gisa. Esopok ere badu gai hori 3 . Semeak (sic) umetatik hezteko eta mendean edukitzeko aholkua dugu. - “Gorputzeko mienbroetan ezta inbidiarik” adierazpenarekin hasten den etsenplua (Axular, 1977: 355-357). Axularrek ez zuen iturririk eman. Dena dela, bai Esoporen 4 bai Isopeteren 5 tradizioan dagoen alegia da. Elkarri lagundu eta barkatu beharraz. - “Uli farfailla”-ren etsenplua (Axular, 1977: 439). Axularrek ez zuen iturririk aipatu. Bi alegiatan landu zuen gaia Esopok 6 , eta sabelkoikeriaren arriskuaz ohartarazi zuen bietan. Axularrek, ordea, haragiaren plazeraren arriskuaz ohartarazteko erabili zuen. Ikusten denez, kristau ona izateko eta bekatuan ez egoteko portaera-ereduak eskaini zituen Axularrek lau etsenplu-alegia horietan, txikitandik heziera ona izatearen beharra eta elkarri lagundu beharra nabarmenduz, eta nagikeria eta sexu-plazera gaitzetsiz. 1 Salaberri Muñoak Geroren iturriak ikertu eta arakatu zituen bere doktorego-tesian (1997), eta dio: “Gero-n bildutako aipamen horietatik askok (erreferentziatu gabekoak barne) Plutarkoren Apotegmatik jasoak diruditen arren, garaiko liburu aszetikoetan barreiatuak aurkitzen ziren gehienak eta ez bide zen jatorrizko liburuetara joan beharrik erreferentzia zuzenak izateko. Aipamenekin adierazi bezala, fondo amankomun ezagun batekoak bailiran agertzen dira normalean” (ibidem: 298). Etsenpluen iturriei atal bat eskaini zien (295-303). 2 Cf. Esopo/Chambry, 336. 3 Cf. Esopo/Chambry, 175. 4 Cf. Esopo/Chambry, 159. 5 Cf. Isop III-16. 6 Cf. Esopo/Chambry, 238 eta 239.
VI.1.2. Tartas VI. Euskal berridazleen alegiak Tartasek bi alegia tartekatu zituen Onsa hiltzeko bidia aszetika-liburuan. Iturri gisa Esopo erabili zuela aitortu zuen Tartasek, liburuan haren latinezko izena baliatuz: Esopus “espiritu aleguera eta placent hura” (1911: 39) eta Aesopus “filosopha eder eta maitagarri hura” (ibidem: 48). Horregatik bidezkoa da pentsatzea latinezko testu bat izan zela Tartasen iturria. Garai hartarako, gutxienez, honako testu hauek baziren latinez: Lorenzo Vallaren itzulpena (1438), Rinucciok Planudioren bildumatik egindako itzulpena (1473)... Lehenengo alegiak (Tartas, 1911: 39-40) lehoi zaharra eta azeria ditu protagonista 7 . Tartasek heriotzaren akordu eta beldurra ordu oroz begien aurrean eta arimaren erdi-erdian eduki ditzan ohartzen du sinestun kristaua. Horretarako, azeriaren moduan joka dezan gomendatzen dio kristauari Tartasek, zuhur, lehoi eriaren leizean heriotza baino ez zegoela ikusi baitzuen azeriak, eta haren atzaparretatik ihes egin. Hona irakaspena: “çuré azquen urhatssa, eta Iaucia onsa eguin deçaçun, çuré bici orotan prepara cité çaudé sentinelan, çure dembora orotan eztuçu behar ikhassi lectioné bacoitzbat baici, horida onsa hilcia”. Bigarren alegian (ibidem: 48-49) inurria eta ‘cicada’ agertzen dira 8 . Tartasek kristaua ohartarazten du txitxarraren jokabidea arbuiatu eta inurria eredu gisa har dezan, zeren eta “ezpadeçagu ordu honez eguin prouisioné obra honez hilciaz, eta herioaz orhitçen, guré arimac bertcé mundian gossiac hilen ditu, Iaunaren auharian eztugu vkhanen parteric, ez bochiric cicada miserablé eta elguer hayer, heldu cen beçala, helduco çaucu, guri eré”. Hortaz, kristau-salbazioa da bi alegion irakaspena, hil aurretik kristauak zer jokaera izan behar duen, ondo hil eta Jaunarekin bat egiteko. Erdi Aroko Exempla bildumetako etsenplu modura erabili zituen Tartasek, jende xeheak arreta jar zezan predikuetan eta erlijio-irakaspenetan. Didaktika-bide soil bat da, azken buruan, doktrina-emaileak entzulea edo irakurlea gogatu eta bertutean hezteko: tresna erretoriko bat erlijio-ideologia jakin baten zerbitzuan. 7 Cf. Esopo/Chambry, 196. 8 Cf. Esopo/Chambry, 336. 119
Page 1 and 2:
Jakintza-arloa: Literatura Alegia k
Page 3 and 4:
sisteman alegien erabilera eta bila
Page 5 and 6:
Aldez edo moldez, honaino iristen l
Page 7 and 8:
ii Alegia klasikoak euskaraz IV. ES
Page 9 and 10:
iv Alegia klasikoak euskaraz 1.4. L
Page 11 and 12:
Laburdurak
Page 13 and 14:
AURKEZPENA
Page 15:
Alegia klasikoak euskaraz 4 Lan hon
Page 18 and 19:
Alegia klasikoak euskaraz Gure ingu
Page 20 and 21:
Alegia klasikoak euskaraz animalia-
Page 22 and 23:
Alegia klasikoak euskaraz Nabarmend
Page 24 and 25:
Alegia klasikoak euskaraz Aristotel
Page 26 and 27:
Alegia klasikoak euskaraz Alegiaz g
Page 28 and 29:
Alegia klasikoak euskaraz 18 - Ahoz
Page 30 and 31:
Alegia klasikoak euskaraz 20 ¿Cein
Page 32 and 33:
Alegia klasikoak euskaraz alegiak.
Page 34 and 35:
Alegia klasikoak euskaraz Hartzaile
Page 36:
Alegia klasikoak euskaraz Hezkuntza
Page 39 and 40:
Alegia klasikoak euskaraz Kontakizu
Page 41 and 42:
Alegia klasikoak euskaraz 32 II. 1.
Page 43 and 44:
Alegia klasikoak euskaraz K.a. V. m
Page 45 and 46:
Alegia klasikoak euskaraz 36 II. 2.
Page 47 and 48:
Alegia klasikoak euskaraz zapalduen
Page 49 and 50:
Alegia klasikoak euskaraz edertzeko
Page 51 and 52:
Alegia klasikoak euskaraz ‘Esopo
Page 53 and 54:
Alegia klasikoak euskaraz XIX. mend
Page 55 and 56:
Alegia klasikoak euskaraz bakarreko
Page 58 and 59:
III. METODOLOGIAREN OINARRIAK III.1
Page 60 and 61:
III. Metodologiaren oinarriak gaine
Page 62 and 63:
III. Metodologiaren oinarriak diona
Page 64 and 65:
III. Metodologiaren oinarriak Jite
Page 66 and 67:
III. Metodologiaren oinarriak Liter
Page 68 and 69:
III. Metodologiaren oinarriak Esan
Page 70 and 71: III. Metodologiaren oinarriak Lefev
Page 72 and 73: III. Metodologiaren oinarriak nahiz
Page 74 and 75: III. Metodologiaren oinarriak kanpo
Page 76 and 77: III. Metodologiaren oinarriak Borge
Page 78: III. Metodologiaren oinarriak Horta
Page 81 and 82: Alegia klasikoak euskaraz bilatuko
Page 83 and 84: Alegia klasikoak euskaraz Dokumentu
Page 85 and 86: Alegia klasikoak euskaraz 8 IV.3. K
Page 87 and 88: Alegia klasikoak euskaraz 82 TESTUI
Page 90 and 91: V.1. Isopeteko alegiak V. SORBURU-T
Page 92 and 93: V. Sorburu-testuen testuinguruak un
Page 94 and 95: V. Sorburu-testuen testuinguruak ez
Page 96 and 97: V. Sorburu-testuen testuinguruak pl
Page 98 and 99: V. Sorburu-testuen testuinguruak Be
Page 100 and 101: V. Sorburu-testuen testuinguruak Pa
Page 102 and 103: V. Sorburu-testuen testuinguruak se
Page 104 and 105: V. Sorburu-testuen testuinguruak Es
Page 106 and 107: V. Sorburu-testuen testuinguruak di
Page 108 and 109: V. Sorburu-testuen testuinguruak ir
Page 110 and 111: V. Sorburu-testuen testuinguruak Az
Page 112 and 113: V. Sorburu-testuen testuinguruak Ha
Page 114 and 115: V. Sorburu-testuen testuinguruak Hi
Page 116 and 117: V. Sorburu-testuen testuinguruak Ba
Page 119: VI. EUSKAL BERRIDAZLEEN ALEGIAK VI.
Page 123 and 124: VI. Euskal berridazleen alegiak ilu
Page 125 and 126: VI. Euskal berridazleen alegiak Poe
Page 127 and 128: VI. Euskal berridazleen alegiak Ida
Page 129 and 130: VI. Euskal berridazleen alegiak hit
Page 131 and 132: VI. Euskal berridazleen alegiak lib
Page 133 and 134: VI. Euskal berridazleen alegiak lit
Page 135 and 136: E assi segund el prouerbio comun: Q
Page 137 and 138: VI. Euskal berridazleen alegiak Itz
Page 139 and 140: VI. Euskal berridazleen alegiak Ber
Page 141 and 142: Ondorioak VI. Euskal berridazleen a
Page 143 and 144: VI. Euskal berridazleen alegiak Bes
Page 145 and 146: VI. Euskal berridazleen alegiak Hel
Page 147 and 148: VI. Euskal berridazleen alegiak eus
Page 149 and 150: VI. Euskal berridazleen alegiak bat
Page 151 and 152: VI. Euskal berridazleen alegiak La
Page 153 and 154: VI. Euskal berridazleen alegiak Sin
Page 155 and 156: Oraingoan, aldiz, baztertu egin zue
Page 157 and 158: VI. Euskal berridazleen alegiak Bet
Page 159 and 160: VI. Euskal berridazleen alegiak Bat
Page 161 and 162: VI. Euskal berridazleen alegiak - I
Page 163 and 164: VI. Euskal berridazleen alegiak dit
Page 165 and 166: VI. Euskal berridazleen alegiak Ale
Page 167 and 168: VI. Euskal berridazleen alegiak car
Page 169 and 170: VI. Euskal berridazleen alegiak ale
Page 171 and 172:
VI. Euskal berridazleen alegiak Eus
Page 173 and 174:
VI. Euskal berridazleen alegiak ald
Page 175 and 176:
VI. Euskal berridazleen alegiak Hiz
Page 177 and 178:
VI. Euskal berridazleen alegiak Dak
Page 179 and 180:
VI. Euskal berridazleen alegiak ITU
Page 181 and 182:
VI. Euskal berridazleen alegiak 191
Page 183 and 184:
VI. Euskal berridazleen alegiak Ize
Page 185 and 186:
Edo, libre itzuli eta paremia difer
Page 187 and 188:
Que muera este animal vil y tirano,
Page 189 and 190:
VI. Euskal berridazleen alegiak (ib
Page 191 and 192:
Su casita de tierra y sus legumbres
Page 193 and 194:
VI. Euskal berridazleen alegiak Jar
Page 195 and 196:
VI. Euskal berridazleen alegiak Her
Page 197 and 198:
VI. Euskal berridazleen alegiak tch
Page 199 and 200:
VI. Euskal berridazleen alegiak ARC
Page 201 and 202:
VI. Euskal berridazleen alegiak Ber
Page 203 and 204:
VI. Euskal berridazleen alegiak - J
Page 205 and 206:
L’autre, afin de monter aux grand
Page 207 and 208:
VI.4. Martin Goyhetche (1791-1859)
Page 209 and 210:
VI. Euskal berridazleen alegiak Pie
Page 211 and 212:
Kritika VI. Euskal berridazleen ale
Page 213 and 214:
VI. Euskal berridazleen alegiak XIX
Page 215 and 216:
VI. Euskal berridazleen alegiak - I
Page 217 and 218:
Ma commère la Carpe y faisait mill
Page 219 and 220:
VI. Euskal berridazleen alegiak - I
Page 221 and 222:
VI. Euskal berridazleen alegiak Ide
Page 223 and 224:
VI. Euskal berridazleen alegiak eta
Page 225 and 226:
VI. Euskal berridazleen alegiak Sam
Page 227 and 228:
VI.6.1. Gratien Adema “ZALDUBY”
Page 229 and 230:
VI. Euskal berridazleen alegiak Ade
Page 231 and 232:
VI. Euskal berridazleen alegiak Dar
Page 233 and 234:
[Ø] Lf 64-65 Ihardetsi zioen haitz
Page 235 and 236:
Hoberenak barraia; Oro itzuliphurdi
Page 237 and 238:
La raison du plus fort est toujours
Page 239 and 240:
VI. Euskal berridazleen alegiak Or
Page 241 and 242:
VI. Euskal berridazleen alegiak Poe
Page 243 and 244:
VI. Euskal berridazleen alegiak Can
Page 245 and 246:
VI. Euskal berridazleen alegiak ata
Page 247 and 248:
Después de olerlo: “Tu cabeza es
Page 249 and 250:
VI.6.3. Ramon Artola Larrañaga (18
Page 251 and 252:
VI. Euskal berridazleen alegiak ART
Page 253 and 254:
Page 255 and 256:
VI. Euskal berridazleen alegiak DOR
Page 257 and 258:
VI. Euskal berridazleen alegiak ALT
Page 259 and 260:
Baita zuzenetik zeharkakora ere, be
Page 261 and 262:
E assi todas las cosas se fazen bie
Page 263 and 264:
VI. Euskal berridazleen alegiak ma
Page 265 and 266:
Corpusa eta iturriak VI. Euskal ber
Page 267 and 268:
Pronuncia el Rey [el León] de muer
Page 269 and 270:
VI. Euskal berridazleen alegiak Ono
Page 271 and 272:
Page 273 and 274:
VI. Euskal berridazleen alegiak ida
Page 275 and 276:
VI. Euskal berridazleen alegiak MOU
Page 277 and 278:
Zabalkundea VI. Euskal berridazleen
Page 279 and 280:
VI. Euskal berridazleen alegiak Ohi
Page 281 and 282:
VI. Euskal berridazleen alegiak Kon
Page 283 and 284:
VI. Euskal berridazleen alegiak [Ø
Page 285 and 286:
VI. Euskal berridazleen alegiak Qua
Page 287 and 288:
Page 289 and 290:
Page 291 and 292:
VI. Euskal berridazleen alegiak ere
Page 293 and 294:
VI. Euskal berridazleen alegiak LEO
Page 295 and 296:
VI. Euskal berridazleen alegiak Bi
Page 297 and 298:
…entre nos ennemis Les plus à cr
Page 299 and 300:
Mais plutôt qu’elle considère Q
Page 301 and 302:
…adieu mes gens. Lf 378 …bi ihi
Page 303 and 304:
Page 305 and 306:
VI.7. Alegiak euskal irakaskuntzara
Page 307 and 308:
VI. Euskal berridazleen alegiak Ber
Page 309 and 310:
VI. Euskal berridazleen alegiak bil
Page 311 and 312:
VI.7.1. Santiago Onaindia “IGOTZ
Page 313 and 314:
VI. Euskal berridazleen alegiak [
Page 315 and 316:
VI. Euskal berridazleen alegiak [
Page 317 and 318:
Corpusa eta iturriak VI. Euskal ber
Page 319 and 320:
VI. Euskal berridazleen alegiak (ig
Page 321 and 322:
VI. Euskal berridazleen alegiak Fal
Page 323 and 324:
Un incauto Mancebo Dormía a pierna
Page 325 and 326:
¡Pero a los humanos! Sam 216 BAIÑ
Page 327 and 328:
VI. Euskal berridazleen alegiak Xed
Page 329 and 330:
VI. Euskal berridazleen alegiak zaz
Page 331 and 332:
VI. Euskal berridazleen alegiak Gen
Page 333 and 334:
[Ø] Lf 84 Asto honen modura zabilt
Page 335 and 336:
Apprenez que tout flatteur Vit aux
Page 337 and 338:
VI.7.5. Delphine Lubet (19--) VI. E
Page 339 and 340:
VI. Euskal berridazleen alegiak Lib
Page 341 and 342:
VI. Euskal berridazleen alegiak Did
Page 343 and 344:
VI. Euskal berridazleen alegiak arg
Page 345 and 346:
VI. Euskal berridazleen alegiak Sin
Page 347 and 348:
VI. Euskal berridazleen alegiak Qui
Page 349 and 350:
VI. Euskal berridazleen alegiak Ide
Page 351 and 352:
VI. Euskal berridazleen alegiak eta
Page 353 and 354:
VI. Euskal berridazleen alegiak Hol
Page 355 and 356:
Bakanetan utzi zuen paremia itzuli
Page 357 and 358:
Beste batzuetan, paralelismoak eta
Page 359 and 360:
VI. Euskal berridazleen alegiak Ika
Page 361 and 362:
VI. Euskal berridazleen alegiak Xab
Page 363 and 364:
VI. Euskal berridazleen alegiak urt
Page 365 and 366:
VI. Euskal berridazleen alegiak VAL
Page 367 and 368:
VI.8. Alegia bat edo beste euskarat
Page 369 and 370:
VI. Euskal berridazleen alegiak ETC
Page 371:
VI. Euskal berridazleen alegiak ego
Page 374 and 375:
Alegia klasikoak euskaraz 374 Aleg
Page 376 and 377:
Alegia klasikoak euskaraz 376 Corpu
Page 378 and 379:
Alegia klasikoak euskaraz 378 Testu
Page 380:
Alegia klasikoak euskaraz 380 Iraka
Page 383 and 384:
Alegia klasikoak euskaraz ALBERDI,
Page 385 and 386:
Alegia klasikoak euskaraz ARRESE BE
Page 387 and 388:
Alegia klasikoak euskaraz BERRIAREN
Page 389 and 390:
Alegia klasikoak euskaraz 392 la po
Page 391 and 392:
Alegia klasikoak euskaraz GARATE, G
Page 393 and 394:
Alegia klasikoak euskaraz HOUSE, J.
Page 395 and 396:
Alegia klasikoak euskaraz KORTAZAR,
Page 397 and 398:
Alegia klasikoak euskaraz LESSING,
Page 399 and 400:
Alegia klasikoak euskaraz MOULIER,
Page 401 and 402:
Alegia klasikoak euskaraz OZAETA, M
Page 403 and 404:
Alegia klasikoak euskaraz SALABERRI
Page 405 and 406:
Alegia klasikoak euskaraz TORREALDA
Page 407:
Alegia klasikoak euskaraz ZABALA, J
Page 410 and 411:
Alegia klasikoak euskaraz K. Santis
Page 412 and 413:
Alegia klasikoak euskaraz
Page 414 and 415:
Page 416 and 417:
Alegia klasikoak euskaraz It
Page 418 and 419:
Page 420 and 421:
Page 422 and 423:
Page 424 and 425:
Page 426 and 427:
Alegia klasikoak euskaraz Lo zegoen
Page 428 and 429:
Alegia klasikoak euskaraz Erl
Page 430 and 431:
Alegia klasikoak euskaraz 432 1.2.
Page 432 and 433:
Alegia klasikoak euskaraz Hamabosga
Page 434 and 435:
Alegia klasikoak euskaraz Hamabigar
Page 436 and 437:
Alegia klasikoak euskaraz 438 1.3.
Page 438 and 439:
Alegia klasikoak euskaraz Hamazazpi
Page 440 and 441:
Alegia klasikoak euskaraz Hirugarre
Page 442 and 443:
Alegia klasikoak euskaraz 1.4. La F
Page 444 and 445:
Alegia klasikoak euskaraz Miga, Ahu
Page 446 and 447:
Alegia klasikoak euskaraz Lehoia et
Page 448 and 449:
Alegia klasikoak euskaraz Hamaikaga
Page 450 and 451:
Alegia klasikoak euskaraz Laugarren
Page 452 and 453:
Alegia klasikoak euskaraz Erbia eta
Page 454 and 455:
Alegia klasikoak euskaraz Çapatai
Page 456 and 457:
Alegia klasikoak euskaraz Hamazortz
Page 458 and 459:
Alegia klasikoak euskaraz Hamazortz
Page 460 and 461:
Alegia klasikoak euskaraz Lehen ale
Page 462 and 463:
Alegia klasikoak euskaraz Adisquide
Page 464 and 465:
Alegia klasikoak euskaraz Ahuntzak
Page 466 and 467:
Alegia klasikoak euskaraz Laugarren
Page 468 and 469:
Alegia klasikoak euskaraz Hogeita l
Page 470 and 471:
Alegia klasikoak euskaraz Zorrotoa
Page 472 and 473:
Alegia klasikoak euskaraz Tximinoia
Page 474 and 475:
Alegia klasikoak euskaraz Bosgarren
Page 476 and 477:
2. Alegia klasikoen arteko baliokid
Page 478 and 479:
Eranskinak Esopo (Chambry) 42 Fedro
Page 480 and 481:
Eranskinak Esopo (Chambry) Fedro Is
Page 482 and 483:
Eranskinak Esopo (Chambry) 214 215
Page 484 and 485:
Eranskinak Esopo (Chambry) 300 Fedr
Page 486 and 487:
2.2 Fedro FEDRO, LEHEN LIBURUA Eran
Page 488 and 489:
FEDRO, HIRUGARREN LIBURUA Eranskina
Page 490 and 491:
FEDRO, BOSGARREN LIBURUA Eranskinak
Page 492 and 493:
2.3. Isopete Isopete, LEHEN LIBURUA
Page 494 and 495:
Isopete, HIRUGARREN LIBURUA Eranski
Page 496 and 497:
Isopete, REMICIOren alegiak Eranski
Page 498 and 499:
2.4. La Fontaine LA FONTAINE, LEHEN
Page 500 and 501:
LA FONTAINE, HIRUGARREN LIBURUA Era
Page 502 and 503:
LA FONTAINE, BOSGARREN LIBURUA Eran
Page 504 and 505:
LA FONTAINE, ZAZPIGARREN LIBURUA Er
Page 506 and 507:
LA FONTAINE, BEDERATZIGARREN LIBURU
Page 508 and 509:
LA FONTAINE, HAMAIKAGARREN LIBURUA
Page 510 and 511:
2.5. Samaniego SAMANIEGO, LEHEN LIB
Page 512 and 513:
SAMANIEGO, HIRUGARREN LIBURUA Erans
Page 514 and 515:
SAMANIEGO, BOSGARREN LIBURUA Eransk
Page 516 and 517:
SAMANIEGO, ZAZPIGARREN LIBURUA Eran
Page 518:
SAMANIEGO, BEDERATZIGARREN LIBURUA
show all

Alegia klasikoak euskaraz Isopeteko, La Fontaineren eta

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?