Alegia klasikoak euskaraz Isopeteko, La Fontaineren eta

VI. Euskal berridazleen alegiak
Helburu kristau moralzale hura beste zenbaitek ere aipatu du. Altzibarrek, esate
baterako:
Mogelek euskal jendeari (bizkaitarrei kasu honetan) kristau morala irakasteko
itzuli zituen alegiak, berariaz adierazi bezala: “para la Instrucción del Pueblo
biscaino”(in J.A. Mogel, 1995: 26).
Euskara zabaltzeari dagokionez, bestalde, hona zer dioen Kortazarrek:
Mogelek gizarte hartako nagusiei erakutsi nahi die euskara ere gai dela edozein
gai tratatzeko, edozein era erabilteko. (...) bere baliorik garrantzitsuena euskaraz egitean
dago. (...) lanaren ideologiarekin batera euskararen posibilitateaz ere konbentzitu nahi
duelako jente jakintsua (in Uriarte, 1987: 16).
Horretarako, Mogelek europar kulturako egile klasikoak euskaratzeko ahalegina
egin zuen, hala nola, Zizeron, Tito Livio, Esopo, Fedro… Horretan da Mogel originala
(ibidem: 15). Alegiak, hortaz, ahalegin horren emaitza dira.
Euskara gai eta malgu dela erakutsi nahi izan zuen, baita ere, Mogelek. Vargas
Ponceri idatzitako gutun batean hauxe esan zuen Juan Antoniok (1803-09-07): “Tengo
trabajadas «otras muchas» [alegiak] para hacer ver que el Bascuence, nada cultivado en
este ramo (sino sólo en los llamados zortzicos y quartetas), es adaptable a todo metro”
(J. Garate, 1936: 92).
Altzibarren ustean, helburu apologetiko bat ere badu Juan Antoniok. Euskararen
garbitasunak kezkaturik zuen. 1802an Vargasi idatzitako gutuna erabili zuen
Altzibarrek, horren erakusgarri:
...he trabajado la versión vascongada... no pocas fábulas de Esopo y Fedro, sin que el
castellano más hábil, leyendo nombre por nombre, me halle un vocablo no vascongado.
(Mogel in Altzibar, 1982: 469).
Corpusa eta iturriak
Kontuan har dezagun alegia bat bera ere ez zela argitaratu bizirik zela eta
sakabanatuta eta berandu ikusi zutela argia. Horrez gain, egilearen izena aipatu gabe
bildu ziren, zenbaitetan; beste zenbaitetan, biltzailearen ukitua jasan zuten testuek.
Gainera, iturri askotatik hartu zituen Mogelek alegietako gaiak. Argi dago gustuko
generoa zuela alegiagintza eta gertutik ezagutzen zituela alegialari askoren lanak.
Vargas Ponceri idatzitako gutun batean (1802-05-24), iturrien aitortza egin zuen
Juan Antoniok:
143