Alegia klasikoak euskaraz Isopeteko, La Fontaineren eta

VI. Euskal berridazleen alegiak
Quittez les bois, vous ferez bien :
[Ø] [Ø] [Ø] [Ø] Arr 29
Vos pareils y sont misérables,
Cancres, haires, et pauvres diables… Lf 35
Un Loup n’avait que les os et la peau… Lf 35 Otso goseti bat… Arr 29
Horiek guztiak kenduta, muin narratiboa baino ez da gelditzen. Arregiren
edozein alegia izan daiteke horren adibide; “Lehoia eta eltxo borrokalaria”, esaterako,
adibide bikaina da alderatzeko La Fontaineren alegiaren aberastasuna eta prosazko
bertsioaren narrazio-esentzia norainokoak diren. Hasiera aski dugu euskal testuaren
biluztasuna egiaztatzeko:
Va-t’en, chétif Insecte, excrément de la terre.
C’est en ces mots que le Lion
Parlait un jour au Moucheron.
L’autre lui déclara la guerre.
Penses-tu, lui dit-il, que ton titre de Roi
Me fasse peur ni me soucie? Lf 81
Eltxoari hurbildu zitzaion:
—Ez dizut beldurrik… Arr 57
Lautze hori helburu, inausketa modukoak egin zituen batzuetan: “La Laitière et
le pot au lait” alegiaren bigarren partea, esaterako, inausia dugu euskal berridazketan.
Izan ere, sorburu-kulturako osagaiz betea dago bigarren zati hori, hala nola
Gargantuako pertsonaiak, François Maynard-en Chansonen halako oihartzun bat… 140
Beste batzuetan, lautzeko argumentu-aldaketak egin zituen berridazleak: “Otsoa
eta zikoina” alegian sari bat agintzen dio otsoak zikoinari. Jatorrizkoan, berriz, ez dago
halako sari-eskaintzarik. Narrazioaren logikari ondo datorkiolakoan egindako aldaketa
da.
Près de là passe une Cigogne ;
Il lui fait signe, elle accourt. Lf 122
…zikoinari eskatu zion [hezurra] ken ziezaion. Hori
lortzen bazuen sari bikain bat agindu zion. Arr 117
Arrazoibide ezberdina eman zuen berridazleak adibide honetan:
Sans mentir, si votre ramage
Se rapporte à votre plumage,
Vous êtes le Phénix des hôtes de ces bois. Lf 32
Irakaspenen mezua. Gehienetan kendu egin zuen.
- Irakaspen berdintsua ematea:
Attaché ? dit le Loup : vous ne courez donc pas
Où vous voulez ? Pas toujours, mais qu’importe ?
Il importe si bien, que de tous vos repas
Je ne veux en aucune sorte,
Et ne voudrais pas même à ce prix un trésor. Lf 36
140 Collineti jarraitu diot xehetasun horiei dagokienez (1991: 1178).
Tamalgarria, kantuan hasten zarenean beste guztiok
belarriak estali beharra! Zure ahotsa hain da
beldurgarria, negargura sortzen du. Arr 38
Lotuta? –oihukatu zuen otsoak–. Ezin al duzu
nahi bezala ibili? Prezio horretan ez dut
altxorrik preziatuena ere nahi. Arr 29
345