Alegia klasikoak euskaraz Isopeteko, La Fontaineren eta

Alegia klasikoak euskaraz
18
- Ahozko transmisioa izan dute, neurri handi batean, alegiek; halaber, herriliteraturaren
esparruan kokatu dira. Horregatik, mendeetako transmisio luzean,
aldaera eta egokitzapen ugari izan dituzte (1978a: 20).
- Erlijiogabetasuna da alegia zaharren ezaugarrietako bat: alferrikakoa da jainkoa
ekintzaren mekanikan eta, are gehiago, guztiz baztertzen da jainkoei piztien
munduko justizia interesatzen zaielako ideia (1978b: 204). Jainkoen partehartzerik
ez dago alegien unibertsoan, jainko-justizia bat dagoelako ideia
zokoratua dago. Bilduma esopoarra guztiz erlijiogabea da (199 : 133). García
Gualek herri xehearen eszeptizismoari egotzi zion alegietan gurtza eta erlijiojarduerak
erdeinatzea. Gerora, ordea, ahuldu egin zen ezaugarri hori,
pedagogoen eta oradoreen helburuekin bat ez zetorrelako (197 b: 206).
- Egiturari dagokionez, alegia sinplearen eskema zurruna dela diosku, hezurdura
bezalako bat. Nøjgaardekin bat etorrita, hiru aldiko sistema (egoera, jardunbide
edo antzezpena, eta ebaluazioa) baten gainean eraikitzen dela adierazi zuen
(199 : 1 ). Alegiek denboran barrena izan dituzten aldaketak eta sortu diren
aldaerak, beraz, forma soilari, azalari dagozkio, eta ez egiturari, muinari.
- Alegiagintzak isla historiko-politikoa duen edo ez, ezaugarri horri ere heldu zion
García Gualek: baietz dio, testuinguru historiko-politiko bati egiten diola
erreferentzia, baina Esopo baino lehenagoko tasuna dela hori, eta Esopok berak
jaso eta areagotu zuela (1978b: 186). Esopoz geroztiko tradizioak, aldiz,
irakaspen orokorrak emateko joera hartu zuen, eta animalia-etsenpluen
noiznahikotasunean bermatuz, generoaren ahistorikotasuna azpimarratu zuen
(ibidem). Guztiarekin, García Gualek nabarmendu zuen genero guztiak beren
sortze aroari zor zaizkiola, eta horregatik, alegiek gordetzen dutela halako kutsu
kritiko bat, zapalduen erresuminaren adierazpidea izan baitzen, hain zuzen,
alegiagintza sortzez (ib.: 208). Beste batzuk, ordea, ez datoz bat puntu honetan.
Janssensek (19 : 21), esate baterako, diosku Esopok ez zituela aintzat hartu ez
filosofia, ez erlijioa, ezta politika ere; moralista gisa, ideia orokorrei baino ez
ziela heldu, eta, horregatik iraun duela haren moralak, batere zaharkitu gabe:
herri xehearen kezkak une historiko baten mugen barruan ispilatu ordez, balio
komun eta iraunkorrak erakutsi zituelako, eta, hala, alde eta aldi guztietako
gizakien interesa erakarri zuen.
- Alegia esopoarraren moralari dagokionez, Gualek, oroz gain, pragmatismoa
nabarmendu zuen, askotariko iritzi kontrajarrien artean. Esaterako, Hausrath-ek