Alegia klasikoak euskaraz Isopeteko, La Fontaineren eta

Alegia klasikoak euskaraz
Zohar, 1990; García Yebra, 1994; Gallego Roca, 1994; Vidal Claramonte, 1995;
Fernández López, 1996, 2003; Lvóvskaya, 1997; Carbonell, 1997; Basnett eta Lefevere,
1998; Pascua, 1998, 2003; Iglesias Santos (koord.), 1999; Mayoral, 1999; Cuéllar,
2000; Hurtado Albir, 2001; Moya, 2004; Eco, 2006. Baita, beste hauek ere, nola edo
hala, harremana badutelako: Etkind, 1982; Bakhtin, 1985; Barthes, 1987; Borges, 1989;
Genette, 1989; Fischer, 1999.
Literatura-itzulpenak ikertzea diziplina arteko zeregina da. Gauzak horrela,
zenbait ikusmolde edo joera nagusi bereizi behar ditugu aurreko ikerketa horien artean:
ikuspegi linguistikoa, ikuspegi filosofikoa, ikuspegi intertestuala eta ikuspegi
komunikatiboa. Badira, hala ere, beste ikusmolde batzuk, hala nola kognitiboa, testuala,
eta abar.
52
III.1.1. Itzulpenaren ikuspegi linguistikoa
Ikusmolde linguistikoa XX. mendeko 50eko hamarkadan hasi eta 70eko
hamarkadaren hasiera arte iraun zuen.
Ikuspegi hori zutenak esentzialistak ziren: saiatu ziren itzulpena zer den
adierazten, itzultzea litekeen gauza den edo ez zehazten (itzulgarritasunaren auzia, dena
ez baitzitzaien itzulgarri iruditzen, poesia, esate baterako), eta epaitu egiten zuten
itzulitakoa (ona ala txarra zen). Oro har, ikusmolde horretakoen iritzian, hauxe da
itzultzea: sorburu-hizkuntza baten material linguistikoaren ordez, material linguistiko
baliokidea ematea xede-hizkuntzan. Enfasia hizkuntzari eman zioten, ez hizkerari.
Kontua da, hala ere, ezen, hizkuntzek ez baitute errealitatea modu berean sailkatzen,
adieraziak ez datozela bat, eta horrek itzulgarritasuna zalantzatan jartzen duela.
Ikusmolde horretakoek, baina, ez zituzten kontuan hartu ez itzulpenaren funtzioa, ez
testuingurua, ez eta kultura-ikuspegia ere.
Gainera, ez zuten aintzat hartu hizkuntza-adieraziaren eta esanahiaren arteko
aldea; jakin badakigu, ordea, enuntziatu berak esanahi diferenteak hartzen dituela
egoera diferenteetan.
Sorburu-testuari begiratu zioten: egilearen asmoa zein den jakin daitekeela uste
zuten. Horren arabera, sorburu-testuaren esanahia beti berdina eta irmoa dela uste zuten
eta, horretan oinarrituta, baliokide ideal eta bakar bat dagoela. Kontzeptu giltzarria da,