Alegia klasikoak euskaraz Isopeteko, La Fontaineren eta

Alegia klasikoak euskaraz
Du bout de l’horizon accourt avec furie
Le plus terribles des enfants
Que le Nord eût porté jusque-là dans ses flancs.
Lf 65
234
Haitz hura hedoien
hurbilago baitzen
Ihurtzuria zaio
gainerat erortzen. Ad Hai
Lanbidea ere aldatu egin zuen. Magistraten ordez aberats eman zuen. Nonbait
arrotz zitzaion Justizia. Edo botere ekonomikoa izatearekin lotzen zuen:
D’un Magistrat ignorant
C’est la robe qu’on salue. Lf 196
Aberatsak hartzekotz
Ohorea bere,
Behar luke diruaz
Bertzerikan ere. Ad Ast
Izen bereziak isiltzea da estrategia nagusia, testua lautzea helburu zuela.
- Animalien izen bereziak. Izen arruntari izenondo bat jarriz itzuli zituen: Un
Chat, nommé Rodilardus/Gathu zahar bat (Lf 71, Ad Arr). Besteetan izena jarri
zion animaliari: Le Lion/Hamikaho lehoina 81 (Lf 249, Ad Abe).
- Mitoak, pertsonaia historikoak, obra klasikoetako pertsonaiak eta beste. Itzuli
gabe utzi zituen ia guztiak: Achéron/Ø (Lf 249, Ad Abe); Bellérophon/Ø (Lf
307, Ad Hartzaren); Flore/Ø (Lf 307, Ad Hartzaren); Pomone/Ø (Lf 307, Ad
Hartzaren); Esope/Ø (Lf 168, Ad Ait). Itzuliz gero, euskal nortasuna eman zien:
Garo/Perttoli (Lf 353, Ad Khu);
- Geografia izenak: Caucase/Ø (Lf 64, Ad Hai)
- Titulua eta tratamendua. Gehienetan isildu egin zituen halako formak:
Sire…Votre Majesté/Jauna…Ø (Lf 44, Ad Bil); Maître Corbeau/Belea (Lf 32,
Ad Bel); Maître Renard/Acheria (Lf 32, Ad Bel); Capitaine Renard/Acheria (Lf
114, Ad Ach); Maître Baudet/hi (Lf 196, Ad Ast). Batzuetan, hala ere, egokitu
egin zituen: Monsieur du Corbeau/Musde Belea (Lf 32, Ad Bel); Monsieur le
Doyen/Arrotoin Presidenta (Lf 71, Ad Arr)
- Jentilizioak. Alegia naturalizatu eta hemengo kolorea eman nahian, bi lagunok
nondarrak diren adierazten du Ademak.
Deux Compagnons pressés d’argent
À leur voisin Forreur vendirent
La peau d’un Ours encore vivant ; Lf 203
Larrugin bati behin
Bi Santagraziar… Ad Hartz bat
Paremiak. Ademak ez zien frantses paremiei ardurarik ipini. Bi estrategia
nagusi izan zituen. Lehena, itzulpen librera jotzea:
81 Xehetasun komikoa dirudi. Izan ere, hamikatu goseak erabat ahuldutakoa adierazteko
erabiltzen da, izenondo gisa batez ere (Ipar.). Goyhetchek ere erabili zuen Amiamokoa eta arrainac
alegian (1852: 30): “Badago oraiño ere, baiña gosea ez duke sofri,/ hamicatua azkenean partitcen da
tristeki”.