Alegia klasikoak euskaraz Isopeteko, La Fontaineren eta

Alegia klasikoak euskaraz
Dokumentuak non diren jakin ondoren, funtsak kontsultatu, ezagutu, eta
materiala bildu dut: Gasteizko Sancho el Sabio Fundazioa, Donostiako Koldo Mitxelena
Kulturunea, Donostiako Haur Liburutegia eta EHUko liburutegiak izan dira agiri
gehienen kokalekuak.
Corpusa sailkatu dut gero, euskal berridazle bakoitzaren corpusa zehaztuz,
euskarazko alegiak egile klasikoen alegiekin alderatuz, honelako taula-molde batean:
78
Euskaratzailea Lanak Noiz Alegiak:
zenbat, nola
Iturriak
Ramon Intzagarai
Ipuiyak 1922 59 hl 1 Eso
“ELURMENDI”
35 Fe
2 Lf
1 Sam
7 hibri
Honako datu hauek adierazi dira zutabe banatan:
- Euskaratzailea: izen-abizenak eta goitizena, halakorik izanez gero.
- Lanak: alegiak zer liburu edota aldizkaritan plazaratu ziren.
- Noiz: zer urtetan plazaratu ziren 1 .
- Alegiak: zenbat, nola. Zenbat alegia plazaratu ziren liburu eta aldizkari
horietako bakoitzean, eta nola, hots, hitz lauz (hl) ala hitz neurtuz (hn).
- Iturriak: zenbat alegiak duten iturri gisa Esopo (Eso), Fedro (Fe), Isopete
(Iso), La Fontaine (Lf) edo Samaniego (Sam), eta zenbat diren hibridoak
(hibri), euskaratzaileek iturri horietako bat baino gehiago erabili dutelako eta,
ondorioz, iturria oso kutsatua edo nahasia geratu delako. Horretarako, aldez
aurretik, baliokidetza-taula bat prestatu dut, zehazten duena klasikoen
alegien artean zein diren baliokideak edo zeintzuek duten nola-halako
harreman genetikoa beren artean 2 . Genero hipertestuala izaki, oinarrizko lana
izan da baliokidetzak finkatzea, euskal alegia bakoitzaren iturria zein den
argitzeko.
Batzuetan litekeena da, goiko adibidean bezala (59/55), bat ez etortzea Alegiak:
zenbat, nola eta Iturriak zutabeetako alegia-kopuruak. Kopuruak diferenteak izatea,
honelako kasuetan gertatu da: euskal berridazketa bost egile klasiko horiena ez, baizik
1 Lehen agerraldia hartu da kontuan, hots, bertsiorik zaharrena, jakina baita, genero herrikoia
izaki, egile askoren kasuan, beren lanak sarritan argitaratu zirela, eta, halaber, aldizkari ugaritan plazaratu
zirela.
2 Ikus bedi “Eranskinak” ataleko “2. Alegia klasikoen arteko baliokidetzak” azpiatala.