Alegia klasikoak euskaraz Isopeteko, La Fontaineren eta

Alegia klasikoak euskaraz
326
Testu mailako azterketa
Objektuak, izakiak. Azeriaren maltzurtasuna markatua dago euskal bertsioan.
Frantsesezkoan ez da halako izenondorik ageri.
Maître Renard, par l’odeur alleché… Lf 32 …gazta usaiak erakarria, hara non datorren zuhaitz
ondora azeri maltzurra, —maltzur delako azeri
oro—. Men 53
Adibide honetan, jatorrizkoaren irudi barregarria galtzen da berridazketan:
euskal bertsioak galdu egiten du jatorrizkoak duen hiztegi jasoaren eta arruntaren arteko
nahasketa. Jasoak dira sceptre, coursier, Empereur romain; arruntak, berriz, ânier,
longues oreilles, porter les bouteilles:
Un Ânier, son sceptre à la main,
Menait, en Empereur romain,
Deux Coursiers à longues oreilles.
L’un d’éponges chargé marchait comme un courrier ;
Et l’autre se faisant prier
Portait, comme on dit, les bouteilles. Lf 83
Baserritar batek bi asto zeramatzan basoan
zehar. Batek esponjak zeramatzan, gatza
besteak. Men 55
Sinesmenak. Kristau-legea aipatzen du Mendizabalek, jokabide zintzo gisa:
Le Chien ne bouge, et dit:…Lf 323 Baina zakurrak ez zuen kristaubideko «txarra onez
erantzun» harako haren berri, eta honela erantzun
zion… Men 116-117
Aldarri modukoak ditugu, euskal testu honetan, bi neskameren ahotan jarritako
bertsoak, beren lan-baldintza gogorren aurkako aldarri gisakoak. La Fontaineren
jardunean, ordea, halako determinismo bat suma daiteke, klaseen arteko borrokari
dagokionez:
C’est ainsi que le plus souvent,
Quand on pense sortir d’une mauvaise affaire,
On s’enfonce encor plus avant :
Témoin ce Couple et son salaire.
La Vieille au lieu du Coq les fit tomber par là
De Charybde en Scylla. Lf 186
Non dugu neskameok
gure pekatua
atsedena izateko
hain debekatua?
Jaiki baino lehen ere
soina nekatua,
damurikan ez dugu
oilarra akatua,
arikaixtoko atso
madarikatua! Men 111
Kontzeptuak. Honako galdera erretoriko hau pausatzean “(Car que faire en un
gîte, à moins que l’on ne songe ?)”, La Fontainek bere bizimoduaren eta bere bizitzaikuskeraren
apologia egiten du. Gauza jakina da alegietako animalien bidez bere burua
erakustea gogoko zuela La Fontainek. Hortaz, erbi hau, kobazuloan sartua, La
Fontaineren halako pertsonifikazio bat litzateke, loa eta bakardadea maite zituen poeta
harena, pertsona irudimentsu eta ameslari harena. Hori ez da euskal bertsioan ageri. Erbi