Alegia klasikoak euskaraz Isopeteko, La Fontaineren eta

I. Alegiaren kontzeptuaz
García Gualek luze eta zabal jardun du alegiagintzaren alderdi askotarikoez.
Alegia esopoarra hartu zuen hizpide, batez ere. Aurrekoek bezala, generoaren
ezaugarriez hausnartu zuen eta, batik bat, gizartearekin eta etikarekin harremanetan jarri
zuen generoa, halako kutsu humanista kritiko bat emanez bere jardunari. Hauek ditugu
zenbait artikulutan alegia esopoarrari nabarmendu zizkion ezaugarriak:
- Izaera alegorikoa du. Piztia mintzodunen bidez, giza kondizioari buruz
hausnartzeko gonbita egiten dute alegiek. Gizarte gogor, latz, lehiakor eta
gupidagabea ispilatzen da alegietako piztien munduan, beti borrokan, bizitzaren
alde (1978a: 1 -16). Fikzioaren bidez egia aurkitu nahi dela diosku García
Gualek, antzinako erretorikoek esan bezala.
- Ekintza bat antzezten da. Izan ere, drama-izaera du alegiak. Horregatik, ekintza
osagai oinarri-oinarrizkoa du, esaera zaharretan ez bezala, esaterako (ib.: 12).
- Pertsonaiek eskematikoki bereizten dituzten ezaugarriak dituzte. Bereizgarri
finko samarrak dira, pertsonaien indarrak eta adimenak mugatutakoak (ib.):
lehoia indartsua da, idia saiatua, bildotsa baketsua, sugea doilorra… 18 . Halere,
pertsonaiek ez dute balio finkorik: gatazka barruko beren arteko harremanak eta
kokatzeko moduak zehaztuko dute haien balioa (ib.: 14-1 ).
- Alegia orok asmo moral bat du, portaera jakin baten ebaluazioa iradokitzen duen
neurrian, esplizituki (irakaspenaren bitartez) nahiz inplizituki (pertsonaiak bere
jardunbidean izandako arrakastaren edo porrotaren bitartez) adierazia (ib.: 12).
Ondorio moralak bereizten du berariaz alegia beste generoetatik (1978b: 181).
- Laburtasuna, apaindura gutxiko estiloa, bakuntasun aszetikoa: ezaugarriok
gailentzen dira alegia esopoarretan. Geroztikako itzultzaile eta egokitzaileek
beren modura koloreztatu dute kontakizuna (1978a: 16).
- Asmoari dagokionez, errealismo ironikoa dario alegiari. Izan ere, espezieen
berdintasunik eza naturak markatzen du, haren aginduak inola ere ezin ezezta
baitaitezke. Hain zuzen ere, gizabanakoaren akatsik gaitzetsiena bilduma
esopoarrean hauxe da: naturak eman dion kondiziotik irten nahi izatea (1978b:
196-199). Asmo hori, naturak bakoitzari eman diona baino gehiago izateko
nahikunde hori, subertsio moral eta politikoa da.
18 Halere, ezaugarritze hori nahiko arbitrarioa da, eta kultura batetik bestera alda daiteke.
17