Alegia klasikoak euskaraz Isopeteko, La Fontaineren eta

Alegia klasikoak euskaraz
Manterolak Iturriagaren testuek originalak diruditela idatzi zuen, alde handiak
baitaude Samaniegoren alegien eta hernaniarraren alegien artean; edozein modutan,
aldaeren oinarrian Samaniego dagoela iradoki zuen:
176
Las fábulas de Iturriaga, más que versiones o imitaciones de otra lengua,
parecen originales. [...] se observa muchísima mas semejanza entre algunas
producciones de Samaniego y de Lafontaine, [...], que entre el texto de Samaniego y las
versiones guipuzcoanas de Iturriaga (Manterola, 1880: Tomo III, 37).
Aitzolek ere Samaniegoren lanarekin alderatu zuen Iturriagaren ekimena eta
antzekotasunak bilatu. Aitzolen ustez, “Samaniego`k Bergara’ko ikaslientzat alegiak
neurtu zituan bezelaxe, Iturriaga’k (sic) ere Ernani’ko ikastetxekoentzat mota orretako
olerkitxoak sortzea bururatu zitzaion” (1932: VI). Arrazoi du Aitzolek; eta antzekotasun
zehatzak behar izanez gero, hona bi: izenburuak eta eskaintzak.
Izenburuei dagokienez, Fabulas en verso castellano da Samaniegorena eta
Fábulas... en verso vascongado, Iturriagarena. Izenburua erdaraz emanez, Samaniegori
erreferentzia egitea zukeen Iturriagak helburu.
Eskaintzei dagokienez, hiru motibo komun dituzte: hasierako bertsoetan,
gazteengana zuzentzeko modu adeitsua, “o jóvenes amables” eta “gazteri ederra”;
erdialdean, piztien hitz egiteko gaitasunari buruzko aipamena, “Los perros, y los Lobos,
/ Los Ratones, y Gatos, / Las Zorras, y las Monas, / Los Ciervos, y Caballos / Os han de
hablar en verso / Pero con juicio...” eta “Bai, on da jaquitea / chit omen zequitela /
ederqui izquetan / chacur eta catuac, / auntzac, azeriac...”; eta, bukaeran, Esopo
hizpidera ekartzea, “Pues escuchad a Esopo, / Mis Jóvenes amados” eta “Orra Esopo
jaunac / nai duen saria / eta orra nic ere / nai dedan guzia”.
Alegiak irakurrita, honela sailkatu ditut, iturrien arabera: 51 alegiaren iturria
Samaniego da, 3 hibridoak dira 53 , eta “Anton echegalgarria”, berriz, Iturriagak
asmatutakoa delakoan nago.
Euskaratzailea Lanak Noiz Alegiak:
zenbat, nola
Iturriak
Agustin Pascual Fábulas y otras 1842 49 hn 45 Sam
Iturriaga composiciones...
3 hibri
Cancionero Basco 1880 6 hn 6 Sam
53 Baina Samaniegok ez ditu.