Alegia klasikoak euskaraz Isopeteko, La Fontaineren eta

Alegia klasikoak euskaraz
Kontzeptuak. Zuzentasuna eta zitalkeria ez dira ageri jatorrizkoan: Mono
Juez/Chimiño Juez arteza, un Lobo/otso zitala (Sam 145, AB Ots); la Zorra/aiseri zitala
(Sam 64, AB Arr); Fortuna inconstante y adversa/Fortuna gaiztoa (Sam 61, AB For).
Izen bereziak. Batzuetan izena eman zion pertsonaiari. Adibide honetan, baina,
baldintza poetikoengatik: un buen cojo/Peru errena (Sam 143, AB Per).
…una dos, tres
Cojo es. Sam 143
244
…bat
…bi
…iru:
errena da gure Peru. AB Per
Paremiak. Literalki itzuli zituen, baina emaitzak ez daitezke har euskal
esapidetzat:
Así la suerte adversa es tolerable,
comparada con otra miserable. Sam 122
Así ven los [vicios] ajenos,
Mas no los propios. Sam 151
Bakarren bat modu librean itzuli zuen:
El destino, y no es cuento,
A todos nos cargó como al jumento. Sam 67
Edo ez zuen itzuli:
Reveses de Fortuna
Llamáis a las miserias. Sam 61
Generoa. Gizakia beti da gizonezko.
Bere bizimoduaz ez danak kontentu
Charrago dagoanari beyo begiratu. AB Erb
Errez dakusguz besteenak,
Obe litzake bai ikusiko
Baleus bakochak berenak. AB Eka
Ezagutu eban orduan astuentzat bakarrik
Ez dala lana
Chacurrentzat bere bai, ona espada
Ugazaba. AB Su
[Ø] AB For
Esto hacen todos… Sam 151 Grinau barriz da gizon danena AB Eka
¿Por qué, si son reveses
De la conducta necia? Sam 61
Eta geyenez ori dok gizonen errua AB For
Aldaketa morfosintaktikoak. Lehenengo pertsonatik hirugarrenera:
En una alforja al hombro
Llevo los vicios… Sam 151
Alporjetan ekandu charrak
Erabiltzen dauz gizonak… AB Eka
Neologismoak sortzen ahalegintzea. Mailegu gordinetik ihesi, beharbada:
Busto/Arrizko burua (Sam 64, AB Arr).
Itzulingurua. Bakarren bat dugu: Mina/Urrezko iturri on egunerokoa (Sam 139,
AB Oll).
Betelana eta eletsutasuna. Azalpen laburrak tartekatu zituen: