26.08.2013 Views

Alegia klasikoak euskaraz Isopeteko, La Fontaineren eta

Alegia klasikoak euskaraz Isopeteko, La Fontaineren eta

Alegia klasikoak euskaraz Isopeteko, La Fontaineren eta

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>Alegia</strong> <strong>klasikoak</strong> <strong>euskaraz</strong><br />

140<br />

VI.2.2. Juan Antonio Mogel (1745-1804)<br />

Ideologia<br />

Juan Antonio Mogel <strong>eta</strong> haren idazlanak erromantizismo aurretxoan kokatu<br />

behar dira, Konbentzio Gerraren garaian (1796). Garai emankorra, Entziklopedismoak<br />

umotutako emaitzak orduan jaso baitziren Euskal Herrian (Justo Garate, 1936: 9).<br />

Jesuiten ardurapeko Nobleentzako Erret-Mintegian ikasi zuen Juan Antoniok,<br />

Calatayud-en, hiru urtez 26 (Altzibar, 1991: 4).<br />

Juan Antonio Mogelek Adiskideen Elkartean parte hartu zuen, literaturabatzordeko<br />

kide gisa (Kortazar/Billelabeitia in Uriarte, 1987: 13). Familiatik zetorkion<br />

Elkartearekiko konpromisoa: aita Juan Ignacio ilustratu bikaina izan zen,<br />

peñafloridatarren mediku <strong>eta</strong> adiskide; anaia Juan Ignacio bazkide-irakasle izan zen <strong>eta</strong>,<br />

aitaren arrastoari jarraituz, medikuntza-gaiak landu zituen (Altzibar, 1991: 2).<br />

Halatan, bada, Juan Antoniok <strong>euskaraz</strong>ko alegiak argitaratzeko ahalegina egin<br />

zuen Adiskideen Elkartean. Elkarteak, baina, eskerrak eman bai, “por su celo y<br />

aplicación”, baina ez zuen egitasmoa diruz hornitu <strong>eta</strong> lana ez zen argitaratu (Altzibar in<br />

J.A. Mogel, 1995: 24). Bestalde, Elkarteak eskatuta, Azpitarte egiten ari zen hiztegian<br />

laguntzen ibili zen eibartarra.<br />

Juan Antoniok harreman intelektualak izan zituen orduko jakintsuekin, hala nola<br />

Humboldt, Astarloa, Vargas Ponce, Añibarro <strong>eta</strong> abarrekin (Villasante, 1979: 205).<br />

Zientziari buruzko interes orokorrak filologia-kezka berpiztu zuen garai hartan. Hartara,<br />

jakintsu horien kezka nagusi<strong>eta</strong>ko bat hizkuntzak izan ziren, oro har, <strong>eta</strong> euskara,<br />

bereziki. Humboldten iritziz, hizkuntzen ikerk<strong>eta</strong>n Juan Antonio izan zen onen<strong>eta</strong>koa,<br />

Vasconiako ikertzaileen artean (Garate, 1936: 50). Haatik, Mogelek berak<br />

<strong>La</strong>rramendiren ekarpenak nabarmendu zituen, Artea <strong>eta</strong> Diccionarioa argitaratu<br />

zituenetik gipuzkoar apaiz batzuen euskara <strong>eta</strong> kultura-maila hobetu zirelako. Baina,<br />

liburu haiek baino gehiago baserritarren hizkuntza ikastea ikusi zuen premiazkoago<br />

Juan Antoniok. <strong>La</strong>rramendi bezala, gainera, euskoiberista izan zen, garai hartako<br />

gehienak bezala.<br />

26<br />

Félix María de Samaniegoren anaia Antonio Eusebiok ere han egin zituen ikask<strong>eta</strong>k, 1754tik<br />

aurrera (Palacios, 2001: XI).

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!