dogu-turkistan-sempozyumu

Prof. Dr. Macide MahlufZorunlu Göç ve Uygur DiasporasıTürkistan İslam dünyasının köklü bir parçası, İslam medeniyetinin de en temelköşe taşlarından biridir. İslam dünyasına çok büyük fakihler, müfessirler vemuhaddisler kazandırmıştır. İslam medeniyet tarihinde apayrı bir yeri vardır. İslamve Müslümanlar var oldukça önemini koruyacaktır.Tarihin bize naklettiğine göre Türkistan, Türklerin ülkesidir. El-Hamavî’ninMu’cem adlı eserinde kaydettiğine göre de burası Türklerin ana vatanıdır. Uygurkültürü, yirmi asırdan fazla bir zamanda meydana gelen birçok önemli tarihî, coğrafive dinî etkenler sonucunda oluşmuştur. Eski İpek Yolu üzerinde yer alıyorolması da Doğu Türkistan’a farklı bir kültürel özellik katmıştır. Tarih boyuncatopraklarından gelip geçmiş kültürlerle karışmış, etkileşimde bulunmuş, akrabalıkbağları kurmuş ve bir potada eriyerek bugünkü çağdaş Uygur kültürü olarak bizlereulaştırmıştır.İslam’ı kabul ettikten sonra bütün Türklerin kullanmaya başladığı Arap alfabesininUygurlarca da kullanılması açık bir şekilde ortaya koyuyor ki, Arapharflerini kullanarak yazdıkları Türkçeleri, komşuları Çinlilerin dilinden farklıdır.Arap alfabesini kullanıyor olmaları göstermektedir ki, komşuları Çinlilerinkültüründen ve tarihî mirasından tamamen farklı, kendilerine özgü bir kültürlerive tarihî mirasları vardır. Çinlilerin milattan önce inşa etmeye başladıkları büyükÇin Seddi de bu gerçeği desteklemektedir; yani Doğu Türkistan Çin’in bir parçasıdeğildir. Nitekim İbn-i Batuta da Seyahatname adlı eserinde buna değinmektedir.Çinlilerin ülkelerini doğudan batıya kuşatan bu büyük seddi yapma gayeleriülkelerinin tarihî sınırlarını, aralarında Türklerin de olduğu kuzeyli komşularınıntopraklarından ayırma istekleridir. Çinliler kendi elleri ile Doğu Türkistan topraklarınınÇin toprakları olmadığını gösteren en güçlü delili inşa etmişlerdir.135