dogu-turkistan-sempozyumu

sürdürdüler ancak bölgenin etkili gücü olamadılar. Son Uygur devleti ise Moğolistilası ile 1209’da yıkıldı.Doğu Türkistan tarihinin önemli bir bölümünü Karahanlılar oluşturur. Karahanlılar,İslamiyet’i topluca kabul eden ilk Türk devleti olup, onlarla birlikteyoğun bir şekilde şehirleşme başlamıştır. Kurucusu Bilge Kül Kadir Han, Müslümanolduktan sonra ismini Abdülkerim Satuk Buğra Han olarak değiştirmiştir.Daha önce Uygur Kağanı’na bağlı olan Karluk Yabgusu, 840 yılında bu devletinyıkılmasından sonra Yedisu ve Kaşgar bölgesinde bağımsızlığını ilan ederek Karahanunvanını almıştır. Doğusu ve batısı ile bütün Türkistan’ı hâkimiyeti altınaalan bu devlet 372 yıl hüküm sürmüş, Aral Gölü’nden Batı Çin ve Moğolistan’akadar uzanan bir coğrafyayı hâkimiyeti altında bulundurmuş ve 1212’de yıkılmıştır.Karahanlılar 1042’de Doğu ve Batı olarak ikiye bölünmüş ve Moğol istilası ileortadan kalkmıştır. 1365’te bölgeyi hâkimiyeti altına alan Timur ve sonrasında1218’den 1679’a kadar Doğu Türkistan, Cengiz sonrası Çağatay ulusu adıyla yönetilmiştir.Türkistan ve civar bölgelerde uzun süre hâkimiyet kurmuş olan Çağatay Hanlığı,Cengiz’in oğullarından Çağatay Han’ın hissesine düşen devletin kuruluşuile başlar. Ülkesini oğulları arasında paylaştıran Cengiz Han, Maveraünnehir’inbüyük bölümünü, Kara Hıtay topraklarını ve Doğu Türkistan’da yer alan Kaşgarcivarını Çağatay’a verir. 1277’de kurulan devlet, 1370’e kadar hükümran olur.1266’ta tahta çıkan Mübarek Şah, ilk Müslüman Çağatay Hanı’dır. Başta ÇağatayHan olmak üzere, Şaman hanlar zamanında Doğu Türkistan’daki MüslümanTürkler büyük sıkıntı çekerler. Ancak Mübarek Şah’ın Doğu Türkistan’ıbütünüyle kontrol altına almasından sonra bu sıkıntılar sona erer. 1340 yılındaÇağatay Hanlığı, Doğu ve Batı olarak ikiye ayrılır. Pamir Dağları’nın doğusunuyöneten Doğu Çağatay Hanı Tuğluk Timur, 1359-1370 yılları arasında ÇağatayHanlığı’nı yeniden birleştirir. 7Aynı dönemde Semerkant Emiri’nin hizmetindeki Timur, Çağatay Devleti’ninzayıflaması ile doğan boşluktan istifade ederek civardaki beyleri kontrolü altına almışve 1370’te Timur Devleti’ni kurmuştur. Kısa bir süre içinde bütün Türkistan’ıve Türkistan dışında birçok ülkeyi de kontrolü altına alarak kendi devletine katanTimur, 1405’te vefat etmiş; onun vefatının ardından devletin Türkistan dışındakitoprakları kaybedilmiştir. Doğu Türkistan, Uluğ Bey’in ölümüne kadar Timurlu-30