dogu-turkistan-sempozyumu

هۆر شهرقىي تۈركىستان سۆهبهت يىغىنىتۈركىيهدە شهرقىي تۈركىستان مهسىلىسى ئۈچۈن خىزمهت قىلىۋاتقان ئاممىۋىيتهشكىلاتلارمۇهاجىرەتتىكى ئۇيغۇرلار شهرقىي تۈركىستاننىڭ ئىشغال قىلىنىشى (1949)تۈپهيلىدىن،‏ 1952 يىلى ‏(هىجرەت قىلىپ چىققان ۋە)‏ هىندىستان،‏ پاكىستانۋە ئافغانىستان ئارقىلىق تۈركىيهگه يېتىپ كېلىپ،‏ بۇ يهردە تهشكىللىكهالدا مۇستهقىللىق مۇجادىلىسىنى داۋاملاشتۇرغان . 9 تۆۋەندە تۈركىيهدە شهرقىيتۈركىستان مۇجادىلىسى ئېلىپ بېرىۋاتقان ئاممىۋىي تهشكىلاتلارغا مۇناسىۋەتلىكمهلۇماتلار بېرىلىدۇ.‏ 1987 يىلىدىكى ئوقۇغۇچىلار ههرىكىتى ۋە تۈركىيهگه كهلگهنشهرقىي تۈركىستانلىق ئوقۇغۇچىلارنىڭ كۆپىيىشى بىلهن ياشلار ههرىكىتى ئهۋجئېلىشقا باشلىدى.‏ بۇ ههرىكهتنى خهلقئارالىق سههنىگه ئېلىپ چىقىش ئۈچۈن،‏قازاقىستاندا دۇنيا ئۇيغۇر ياشلىرى قۇرۇلتىيى چاقىرىلدى.‏ 1997 يىلىدىكى غۇلجاۋەقهسىدىن كېيىن،‏ دۇنيانىڭ دىققهت نهزىرى شهرقىي تۈركىستانغا ئاغدۇرۇلۇشىبىلهن بىرلىكته،‏ شهرقىي تۈركىستانغا مۇناسىۋەتلىك 26 ۋەخپه ۋە جهمئىيهتنىڭۋەكىللىرى ئىستانبۇلدا يىغىلىپ،‏ ‏«مىللىي مهركهز»‏ نامىدا بىرلهشتى.‏ بۇ ئارىدا،‏خىتاي هۆكۈمىتى غۇلجىدا يۈز بهرگهنگه ئوخشاش ۋەقهلهرنىڭ تۈركىيهدىن ياردەمئېلىۋاتقانلىقىنى ئىلگىرى سۈردى ۋە تۈركىيه جۇمهۇرىيىتىگه ئارقىمۇ ئارقاههيئهت ئهۋەتىپ،‏ تۈرك هۆكۈمىتىدىن تۈركىيهدە پائالىيهت ئېلىپ بېرىۋاتقانشهرقىي تۈركىستان تهشكىلاتلىرىنىڭ پائالىيهتلىرىنى چهكلهشنى تهلهپقىلدى.‏ تۈركىيه هۆكۈمىتى 1999 يىللىق سايلامدىن بۇرۇن،‏ يهنى 1998 يىل12 ئاينىڭ 23 كۈنى،‏ 36/1998 نومۇرلۇق هۆججهتنى چۈشۈرۈپ،‏ تۈركىيهدىكىشهرقىي تۈركىستانلىقلارنىڭ پائالىيهتلىرىگه چهكلىمه قويدى.‏ مهسئۇد يىلمازهۆكۈمىتى تهرىپىدىن چىقىرىلغان بۇ هۆججهتته تۈركىيهدىكى شهرقىي تۈركىستانتهشكىلاتلىرىنىڭ پائالىيهتلىرىنى چهكلهش،‏ شهرقىي تۈركىستانغا مۇناسىۋەتلىكپائالىيهتلهردە ئاي يۇلتۇزلۇق كۆك بايراقنى ئاسقۇزماسلىق،‏ سىياسهتچى ۋەدۆلهت خادىملىرىنىڭ ‏(شهرقىي تۈركىستانغا مۇناسىۋەتلىك)‏ پائالىيهتلهرگهقاتناشماسلىقى قارار قىلىندى.‏ شۇنىڭدىن ئېتىبارەن،‏ شهرقىي تۈركىستانلىقلارئىستراتېگىيىسىنى ئۆزگهرتىپ،‏ ياۋرۇپانى مهركهز قىلىپ پائالىيهت ئېلىپ بېرىشقاقارار بهردى.‏ يۇقىرىقى هۆججهت،‏ 5 ئىيۇل ئۈرۈمچى ۋەقهسىدىن كېيىن،‏ سېنتهبىرئېيىدا 15/2009 نومۇرلۇق قارار بىلهن مهخپىي ئهمهلدىن قالدۇرۇلدى . 10 خىتاي260