dogu-turkistan-sempozyumu

7. 6. İbadet özgürlüğü kısıtlanmaktadır. Çin anayasasına göre her vatandaşındine inanma veya inanmama hakkı vardır. Ama bu hak Doğu Türkistanlılaratanınmamaktadır. Doğu Türkistan Türk nüfusunun tamamı Müslüman’dır. Dinîibadetlerini yerine getirmede özgür değillerdir. Devlet memuru olan Müslümanlarınnamaz kılması ve oruç tutması yasaklanmış durumdadır. Aşırı göçün sebepolduğu işsizlik, ahlaksızlık, fuhuş, içki ve uyuşturucu belasına karşı dinî telkin veİslami yaşam, köktencilik ve terör bahanesiyle engellenmektedir.7. 7. Giderek yükselen Çin milliyetçiliği dolayısıyla Uygur Türkleri ağır aşağılanmalaramaruz kalmaktadır. Otellere alınmama, keyfî tutuklanma, teröristmuamelesi görme, bürokratik işlemlerde zorluk (mesela pasaport işlerinde) buuygulamalardan bazılarıdır.7. 8. Doğal kaynaklar talan edilmekte, bölge halkı varlık içinde yokluk çekmektedir.Oysa özerklik hak ve yetkilerine göre, bu doğal kaynakların kullanımhakkı özerk bölgeye aittir.SonuçDoğu Türkistan, Çinlilerin iddia ettiği gibi “ezelden Çin toprağı” değil, Türktoprağıdır. Ancak Türk kültürünün beşiği ve bir medeniyetler havzası olan bu topraklar,19. yüzyılda Çin işgaline maruz kalmıştır. İşgalden sonra Çin yönetimi bölgeyiÇin’e entegre etmek, Uygur Türklerini Çinlileştirmek için sistematik bir biçimdeasimilasyon politikası uygulamıştır. Bugün Doğu Türkistan’da yaşanan pekçok sorunun temelinde Çinlilerin Uygur Türklerine yönelik asimilasyon ve yoketme politikası yatmaktadır. Çinliler (Hanlar) eskiden beri Çinli olmayan diğeretnik grupları hep potansiyel tehlike telakki etmiş, bu tehlikenin ortadan kaldırılmasınıntek yolunu da asimilasyonda görmüşlerdir. Bugün de Çin yönetimi çeşitlisiyasi ve sosyal projelerini asimilasyon hedefine yönelik olarak belirlemekte, buhedefe ulaşmak için, kendi anayasa ve kanunlarında azınlıklara tanıdığı özerklikhak ve yetkilerini sözde ve göstermelik olarak uygulamakta ana dili kullanma, anadilde eğitim, düşünce ve inanç özgürlüğü, çoğalma hakkı gibi temel insan haklarınıhiçe saymaktadır. Uygur Türkleri ise Çin yönetiminden azınlıkları eritme,asimile etme ve yutma politikasından bir an önce vazgeçmesini; insan haklarına,azınlık haklarına, kültürel haklara saygı göstermesini, kendi kaderlerini belirlemehakkının verilmesini istemektedir.24