dogu-turkistan-sempozyumu

هۆر شهرقىي تۈركىستان سۆهبهت يىغىنىياكى دۇنيانىڭ قوللىشىنى قولغا كهلتۈرۈشنى ئۈمىدمۇ قىلمىغان ئىدى.‏ دۇنيائۇيغۇر قۇرۇلتىيىنىڭ شۋېتسىيهدىكى باياناتچىسى دىلشات رېشىتنىڭ:‏ ‏”بۇ ۋەقهئۇزۇن يىللاردىن بېرى زۇلۇم چېكىۋاتقان ئۇيغۇرلارنىڭ غهزەپ ۋولقىنىدۇر“‏ دېگهنسۆزى ههرگىزمۇ مۇبالىغه ئهمهس ئىدى . 34٤) تېررورلۇققا قارشى تۇرۇششهرقىي تۈركىستان خىتاينىڭ ئاتوم بومبىلىرىنىڭ سىناق مهيدانىبولۇپلا قالماي،‏ ئۇزۇن مهنزىللىك راكېتاغا ئوخشاش ئېغىر تىپتىكى قوراللىرىئۇرۇنلاشتۇرۇلغان جاي.‏ بۇ بىر جهههتتىن،‏ خىتاينىڭ نېمه ئۈچۈن شهرقىيتۈركىستاننى قولىدا تۇتۇپ تۇرۇشقا ئۇنچىۋالا ئههمىيهت بېرىشىنىڭ سهۋەبىنىكۆرسىتىپ بېرىشى مۇمكىن.‏ ‏”خىتاي ئۆزىگه تېروردىن ۋە غهربتىكى رۇسىيهنىڭنوپۇزىدىن خالىي بىر ماكان قۇرۇپ چىقىشنى ئىرادە قىلىدۇ“‏ دېيىش خىتاينىڭقىسقا مهزگىللىك سىياسىتىنى قوللاشتىن باشقا مهنه بهرمهيدۇ.‏ - ١١ سېنتهبىرۋەقهسىنى تېپىلماس پۇرسهت بىلگهن خىتاي هۆكۈمىتى،‏ شهرقى تۈركىستانلىقلارنىخهلقئاراغا تېرورچى كۆرسىتىپ،‏ سىياسىي جهههتته دۇنيانىڭ قوللىشىغا ئېرىشىش،‏ئاندىن ههر جهههتته ئۇيغۇرلارغا بېسىم ئىشلىتىش ئۈچۈن قوللىنىشنى مهقسهتقىلىۋاتىدۇ.‏ ئۇنداق بولمايدىغان بولسا،‏ شهرقىي تۈركىستاننى ئىشغال قىلىپتۇرۇۋېلىش،‏ ئىسمىنى ئۆزگهرتىش،‏ بايلىقلىرىنى تالان تاراج قىلىش،‏ پارچىلاشقائىنتىلىش ۋە ههر تۈرلۈك ئۇسۇل چارىلهر بىلهن شهرقىي تۈركىستان خهلقىگهۋە ئۇلارنىڭ ئهقىدىسىگه ئۇرۇش ئېچىش بىلهن ١١ سېنتهبىر ۋەقهسىنىڭ نېمهئالاقىسى بار؟جاۋاب شۇكى،‏ بۇلارنىڭ تىلغا ئالغۇدەك بىرەر ئالاقىسى يوق.‏ لېكىن خهلقئارانىڭهازىرقى ۋەزىيىتى خىتايغا پاكىستان،‏ رۇسىيه،‏ غهربىي تۈركىستان قاتارلىق دۆلهتلهربىلهن بولغان ماددىي مهنپهئهتلىك مۇناسىۋىتىدىن پايدىلىنىپ،‏ ئۆزىنىڭ نىشانىغايېتىش پۇرسىتى تۇغدۇرۇپ بهردى.‏ شۇڭا خىتاي بۇ خهلقئارالىق پۇرسهتنى غهنىمهتبىلىپ،‏ خهلق نامايىشىنى ‏”بىر ئوچۇم لۈكچهك تېرىغان ۋەقه“‏ دەپ ئاتاشتىن باشقاسۆز تاپالمىغان بولسىمۇ،‏ نامايىشچى خهلقنى ئۆلۈمگه هۆكۈم قىلىش قاتارلىق ئهڭئېغىر شهكىلدە جازالاش ئۈچۈن،‏ ئۆزىنىڭ ئىچكى قانۇنىغا ئۈزلۈكسىز تۈزىتىشكىرگۈزمهكته.‏ ئۇنداقتا،‏ خىتاينىڭ ههقىقهت بىلهن يۈزلىشىشنىڭ ئورنىغا،‏90